ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ   ΙΡΑΝ.

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

ΚΥΡΟΣ ΜΕ ΧΡΥΣΟ ΧΑΒΙΑΡΙ. Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΧΑΙΡΕΤΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ.

Αποσπάσματα απο το βιβλίο “ΟΙ ΠΕΡΣΕΣ. Απο την Περσέπολη στην Τεχεράνη” των Τζέφρυ Πάρκερ και Μπρέντα Πάρκερ.

Είναι πράγματι εκπληκτικό το γεγονός ότι η πρώτη μεγάλη αυτοκρατορία που κυριάρχησε στον αρχαίο κόσμο επιβίωσε με τη μία ή την άλλη μορφή επι 2000  χρόνια.

Στα μέσα της 1ης π.χ χιλιετίας  το Ιράν το κυβερνούσε ένα Σάχης και τον 20ο μ.χ. αιώνα εξακολουθούσε να ηγεμονεύει εκεί ένας Σάχης.

Ωστόσο τον 20ο αιώνα η σημασία του Ιράν στην παγκόσμια σκηνή είχε πλέον υποβαθμιστεί σημαντικά ύστερα από τον Β!Π.Π..

Η τελευταία δυναστεία προσπάθησε να ανακτήσει την ισχύ του παρελθόντος και στην απόπειρα αυτή η Περσέπολη η πρωτεύουσα σύμβολο της αρχαίας αυτοκρατορίας επρόκειτο να κάνει μία τελευταία εμφάνιση στην παγκόσμια σκηνή.

Τη δεκαετία του 1970 τα ερείπια της παλιάς αυτοκρατορικής πόλης απέκτησαν για λίγο νέα ζωή προκειμένου να τιμηθεί η μνήμη ή και να επιχειρηθεί η αναβίωση της αρχαίας περσικής αυτοκρατορίας.

Όπως είδαμε η πρώτη περσική αυτοκρατορία της δυναστείας των Αχαιμενιδών υπήρξε η μεγάλη δύναμη του αρχαίου κόσμου

Επί δύο περίπου αιώνες κυριάρχησε σε μεγάλο τμήμα της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής μέχρι την κατάλυσή της από τον Αλέξανδρο τον Μέγα τον 4ο π.χ. αιώνα. Ακολούθησε η ελληνιστική περίοδος εποχή ηγεμονίας των διαδόχων του Αλεξάνδρου και το μακρό περσικό ιντερλούδιο για να αναβιώσει εν τέλει η αυτοκρατορία υπό τους Σασσανίδες.

Η δυναστεία αυτή ηγεμόνευσε μέχρι την ήττα της από τους Άραβες στα μέσα του έβδομου αιώνα. Κατόπιν η Περσία έχασε για ένα διάστημα την ταυτότητά της και αποτέλεσε τμήμα του ισλαμικού χαλιφάτου. Τον 10ο αιώνα είχε πλέον ανακτήσει την ανεξαρτησία της από το χαλιφάτο και έκτοτε παρέμεινε μέχρι σήμερα ανεξάρτητο κράτος.

Σε όλο αυτό το διάστημα κυβερνήθηκε από διαφορετικές δυναστείες που όλες επιχειρούσαν να νομιμοποιηθούν προβάλλοντας τη σχέση τους με δυναστείες του παρελθόντος.

 Όμως η σημασία της Περσίας διαρκώς συρρικνωνόταν και την εποχή της δυναστείας των Κατζάρ τον 19ο αιώνα η θέση της στον κόσμο ήταν πλέον περιθωριακή.

Τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, ωστόσο, η κατάσταση άρχισε να αλλάζει εξαιτίας δύο σημαντικών εξελίξεων.

Το 1869 τέθηκε σε λειτουργία η διώρυγα του Σουέζ και ο κυριότερος δρόμος που ένωνε τη δύση με την ανατολή που επί αιώνες περνούσε από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας διέσχιζε πάλι τη Μέση Ανατολή.

Αν και αυτό αρχικά δεν επηρέασε άμεσα τις τύχες της Περσίας αναβάθμισε, εντούτοις, σημαντικά τη γεωπολιτική σημασία της Μέσης Ανατολής.

Οι μεγαλύτερες παγκόσμιες δυνάμεις της εποχής η Μεγάλη Βρετανία και η Ρωσία ενδιαφέρονταν και οι δύο για την Περσία καθώς η χώρα εγκλωβίστηκε στη μεταξύ τους αντιπαράθεση που αποκλήθηκε το «Μεγάλο Παιχνίδι».

Η Βρετανία ενδιαφερόταν πρώτα και κύρια να διασφαλίσει τις επικοινωνίες με την Ινδία και αναπόφευκτα η γεωγραφική θέση της Περσίας την καθιστούσε στρατηγικής σημασίας σε κάθε ανταγωνισμό ισχύος. Τη σημασία της Περσίας για τη Βρετανία υπογράμμισε ο μετέπειτα αντιβασιλέας της Ινδίας Λόρδος Κέρζον στο βιβλίο του «η Περσία και το περσικό ζήτημα».

Σύμφωνα με τον Κέρζον η άλλοτε ισχυρή αυτοκρατορία είχε συρρικνωθεί σε ένα από τα πιόνια της σκακιέρας  όπου η Βρετανία και η Ρωσία έπαιζαν το παιχνίδι τους.

Η δεύτερη εξέλιξη που άλλαξε τον ρόλο της Περσίας στα τέλη του 19ου αιώνα ήταν η επινόηση της πετρελαιοκίνητης μηχανής εσωτερικής καύσης. Ο εντοπισμός αποθεμάτων του ορυκτού καυσίμου ήταν επιτακτική ανάγκη για να αξιοποιηθεί η νέα εφεύρεση. Ανακαλύφθηκε ότι η Περσία, όπως και πολλές άλλες περιοχές της Μέσης Ανατολής, διέθετε άφθονο πετρέλαιο και αυτό έδωσε νέα ώθηση στο ενδιαφέρον για τη χώρα.

Στα τέλη του Α! Π.Π. η Βρετανική Αυτοκρατορία βρισκόταν στο απόγειό της και δέσποζε με την επιρροή της σε όλη τη Μέση Ανατολή. Το βρετανικό ενδιαφέρον για την Περσία είχε γίνει τόσο πιεστικό ώστε ο Μόργκαν Σάστερ, ο Αμερικανός επιτετραμμένος στην περσική κυβέρνηση, έκανε λόγο για στραγγαλισμό της χώρας ενώ αργότερα έγραψε και ένα βιβλίο για το θέμα. Σε αυτό υποστήριζε ότι η Περσία τελούσε υπό ένα άτυπο καθεστώς εντολής και ότι ο λόγος της κυβέρνησης της για ζητήματα δικής της ευθύνης μετρούσε ελάχιστα.

Σε τούτες τις δύσκολες περιστάσεις ανήλθε στην εξουσία η τελευταία δυναστεία των Παχλεβί. Το 1921 ο Ρεζά Χαν στρατηγός του περσικού στρατού έγινε υπουργός πολέμου και χάρη στις επιτυχίες του διορίστηκε πρωθυπουργός. Μία από τις προτεραιότητές του ήταν η αποτίναξη του ξένου ελέγχου και η επιβεβαίωση της περσικής ισχύος.

Η Δυναστεία των Κατσάρ ήταν, τότε, ιδιαίτερα εξασθενημένη και καθώς ο Σάχης θεωρούνταν παντελώς ανίσχυρος το στέμμα προσφέρθηκε στον Ρεζά Χαν. Αυτός το αποδέχθηκε και έτσι ο τελευταίος των Κατσάρ, ο Αχμάντ Σαχ εκθρονίστηκε και έφυγε εξόριστος από τη χώρα.

Ο Ρεζά Χάν επέλεξε τότε το όνομα Παχλαβί συνδέοντας έτσι τη νέα δυναστεία με την ιστορία και τον πολιτισμό της Περσίας. Το 1926 έγινε η στέψη του με το όνομα Ρεζά σαχ Παχλαβί ενώ συγκλήθηκε βιαστικά μία συντακτική εθνοσυνέλευση που τον ανακήρυξε Σαχανσαχ –ι- Ιράν.

Ο νέος Σάχης κατάφερε να συρρικνώσει σημαντικά την ξένη ιδίως τη Βρετανική επιρροή στη χώρα.

Ο Ρεζά Σαχ ήθελε να συνδέσει τη νέα δυναστεία με το προϊσλαμικό παρελθόν της Περσίας και ιδιαίτερα με τη λαμπρή εποχή των Αχαιμενιδών. Ταυτόχρονα όμως είχε διαπιστώσει ότι προϋπόθεση για να ανακτήσει η Περσία ένα μέρος από το αρχαίο της μεγαλείο ήταν να εκσυγχρονιστεί. Για να το πετύχει έθεσε σε εφαρμογή ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα εκδυτικισμού που περιλάμβανε την εκκοσμίκευση του Νομικού συστήματος. Εισήχθη νέος Αστικός κώδικας με βάση το γαλλικό πρότυπο και τα ισλαμικά δικαστήρια αντικαταστάθηκαν από κρατικά.

Η ισλαμική σαρία και η επιρροή του κλήρου αποδυναμώθηκαν σημαντικά ενώ η παραδοσιακή θρησκευτική τελετουργία της Ασούρα της 10ης ημέρας του μήνα Μουχαράμ σε ανάμνηση του μαρτυρίου του Χουσεΐν καταργήθηκε.

Επιπλέον θεσπίστηκε ένα νέο σύστημα μη θρησκευτικών δημόσιων σχολείων όπου η διδασκαλία γινόταν εξ ολοκλήρου στα περσικά.

Οι αραβικές λέξεις και τα αραβικά ονόματα απαλείφθηκαν. Η περσική ιστορία ιδίως το αυτοκρατορικό παρελθόν είχε προβάδισμα έναντι της ισλαμικής κατήχησης. Τέθηκε και πάλι σε ισχύ το περσικό ηλιακό ημερολόγιο αντικαθιστώντας το ισλαμικό σεληνιακό.

Η ευρωπαϊκή ενδυμασία έγινε υποχρεωτική και ο πέπλος απαγορεύτηκε. Όλα αυτά συνδυάζονταν με την χειραφέτηση των γυναικών που ως τότε ήταν υποχρεωτικό να φορούν πέπλο και είχαν ελάχιστη παρουσία στη δημόσια ζωή.

Επίσης τις ανάγκες για παροχή ανώτατης εκπαίδευσης ήρθε να καλύψει η ίδρυση ενός νέου Εθνικού Πανεπιστημίου στην Τεχεράνη. Παράλληλα με το πανεπιστήμιο λειτουργούσε και η Φαρχανγκεστάν –ε Ιράν,  η ακαδημία της περσικής γλώσσας που επιφορτίστηκε με την αποστολή να αποκαθάρει την περσική γλώσσα από τα ξένα γλωσσικά στοιχεία.

Το 1933 έγινε επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας μεταξύ της ρωσικής εταιρείας πετρελαίου και της Κυβέρνησης.

Σε μία συμβολική κορύφωση όλων αυτών των μεταρρυθμίσεων και των οικονομικών εξελίξεων η χώρα μετονομάστηκε επίσημα το 1938 από Περσία σε Ιράν.

Η ονομασία αυτή χρησιμοποιούνταν στην πραγματικότητα από τους Αρχαίους χρόνους συνδεόμενη με το σανσκριτικό Άρια που σημαίνει ευγενής από καλή γενιά.

Δήλωνε τη φυλετική ομάδα που είχε μετακινηθεί κατά την 1η π.χ. χιλιετία από το κέντρο της Ασίας προς τις περιφερειακές της περιοχές επιβάλλοντας στις περισσότερες περιπτώσεις την κυριαρχία της σε αυτές.

Πολλοί βασιλείς ανακηρύχθηκαν Σαχανσάχ-ι- Ιράν μολονότι χρησιμοποιούνταν επίσης παραλλαγές της ονομασίας Περσία που παράγεται από το Πάρς ή Φάρς τις οποίες χρησιμοποιούσαν συνήθως και οι ευρωπαίοι.

Οι Πέρσες ήταν περήφανοι που ανήκαν στη φυλετική ομάδα των Αρείων στοιχείο που καθιστούσε ακόμα πιο λαμπρή την κληρονομιά που ο Σάχης ήθελε να παρουσιάσει στο λαό του και στον κόσμο ολόκληρο. Η δεκαετία του 1930 ήταν βέβαια μία περίοδος κατά την οποία ο φυλετισμός ασκούσε μεγάλη επιρροή στην Ευρώπη και ο Σάχης επιλέγοντας το Ιράν ως επίσημη ονομασία της χώρας εναρμονιζόταν με την κυρίαρχη ιδέα της εποχής.

Ο οριστικός εκσυγχρονισμός και η ριζική εκκοσμίκευση της Περσίας έχουν πολλά κοινά με ‘o,τι συνέβαινε την ίδια περίοδο στην Τουρκία του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Eκεί συνέβαινε ο μετασχηματισμός της σουνιτικής οθωμανικής αυτοκρατορίας σε ένα κοσμικό τουρκικό εθνικό κράτος.  ο Ρεζά Σαχ έτρεφε μεγάλο θαυμασμό για τον Τούρκο ηγέτη. Επισκεπτόταν την Τουρκία και όποτε το θεωρούσε σκόπιμο ακολουθούσε το τουρκικό πρότυπο.

Όμως υπήρχαν και σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα καθεστώτα του Σσάχη και του Ατατούρκ. Για παράδειγμα ενώ ο Ατατούρκ είχε ανατρέψει την οθωμανική δυναστεία και ίδρυσε στη θέση της μία δημοκρατία ο Ρεζά Σαχ ανέτρεξε με Νοσταλγία στους Αχαιμενίδες και εξέλαβε την αυτοκρατορία τους ως πρότυπο για την αναβίωση του παλαιού μεγαλείου. Η εμφανέστερη διαφορά ήταν ότι κατά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ο Ρεζά Σαχ τάχθηκε με το μέρος των Γερμανών. Ο φυλετισμός όπως εκφράστηκε και με την αλλαγή της επίσημης ονομασίας της χώρας τον έφερνε πιο κοντά στους ναζί και την πολιτική τους.

Εξαιτίας αυτής της τάσης ύστερα από πιέσεις που άσκησαν Βρετανοί και Ρώσοι οι οποίοι διατηρούσαν ισχυρή επιρροή στο Ιράν ο άχης εξαναγκάστηκε το 1941 να παραιτηθεί υπέρ του γιου του Μοχαμάντ Ρεζά.

Ο νέος σάχης είχε εκφράσει θέσεις περισσότερο φίλοβρετανικές και φίλορωσικές και η καθαίρεση του πατέρα του κατέδειξε την ωμή πραγματικότητα της παγκόσμιας κατανομής ισχύος στα μέσα του 20ου αιώνα.

Το 1943 έγινε η πρώτη διάσκεψη των τριών μεγάλων Σοβιετικής Ένωσης, Βρετανίας και Ηνωμένων Πολιτειών και επελέγη να τη φιλοξενήσει η Τεχεράνη. Επελέγη γιατί ήταν απλώς, ένας βολικός τόπος συνάντησης. Ο Σάχης, παρόλο που ήταν ο οικοδεσπότης περιορίστηκε σε ρόλο θεατή.

Στα χρόνια που ακολούθησαν το τέλος του πολέμου το Ιράν παρέμεινε στη σφαίρα επιρροής των μεγάλων δυνάμεων όμως αναπτύχθηκε και ένα ισχυρό εθνικιστικό κίνημα που κατάφερε να οδηγήσει τη χώρα σε πιο ανεξάρτητη τροχιά. Στο κίνημα πρωτοστατούσε το αριστερό κόμμα του «Τουντέχ» (Μάζες), αλλά υπήρχαν επίσης διάφορες τάσεις εθνικιστών και αντιμοναρχικών με δική τους ατζέντα η καθεμία. Όλοι αυτοί συμμάχησαν στο πλαίσιο του Εθνικού Μετώπου επικεφαλής του οποίου τέθηκε ο βετεράνος πολιτικός Μοχάμεντ Μοσαντέκ.

Το Εθνικό Μέτωπο ζητούσε την εθνικοποίηση της Ανγλο- ιρανικής εταιρείας πετρελαίου και μία πιο ανεξάρτητη στάση απέναντι στη Βρετανία και τις  άλλες δυτικές δυνάμεις.

Στις συνθήκες που επικράτησαν η βία κλιμακώθηκε ο πρωθυπουργός Χάτζ Αλί Ραζμάρα δολοφονήθηκε και ο Σάχης επιχείρησε να κατευνάσει τους εθνικιστές διορίζοντας τον Μοσαντέκ Πρωθυπουργό.

Προτεραιότητα της κυβέρνησης Μοσαντέκ ήταν να θέσει υπό τον έλεγχό της την παραγωγή πετρελαίου. Η αγγλοιρανική εταιρεία πετρελαίου εθνικοποιήθηκε και την αντικατέστησε η νέα Εθνική Ιρανική Εταιρεία πετρελαίου. Η κίνηση Αυτή είχε αρχικά σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας καθώς οι βρετανοί προέβησαν σε διακοπή των διπλωματικών σχέσεων και κήρυξαν μποϊκοτάζ στις εισαγωγές ιρανικού πετρελαίου. Έτσι προκλήθηκε πάλι πολιτική αστάθεια ενώ ο σάχης ο οποίος απέπεμψε τον Μοσαντέκ και διόρισε στη θέση του έναν δεξιό πολιτικό αναγκάστηκε εν τέλει να εγκαταλείψει τη χώρα.

Το 1953 επέστρεψε έχοντας εξασφαλίσει τη στήριξη του στρατού. Ο Μοσαντέκ συνελήφθη και καταδικάστηκε για εθνική προδοσία. Η νέα κυβέρνηση ακολούθησε διαλλακτικότερη στάση, κάτι που ικανοποίησε τους βρετανούς.

Στα χρόνια που ακολούθησαν η χώρα γνώρισε υπό τον σάχη σημαντική οικονομική ανάπτυξη. Ο Σάχης εντούτοις δεν είχε εγκαταλείψει το όνειρο αναγέννησης της δόξας της αρχαίας Περσίας και το Άρειο παρελθόν της θεωρώντας ότι η περαιτέρω προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης θα αποτελούσε σημαντικό βήμα για την επίτευξη του στόχου αυτού.

Τη δεκαετία του 1970 ίδρυσε το Ρασταχίζ το κόμμα της Εθνικής Αναγέννησης που απέβλεπε πρωτίστως στην αποκατάσταση του μεγαλείου του Ιράν. Στην πραγματικότητα το κόμμα, απλώς, λειτουργούσε ως χειροκροτητής των ενεργειών και της πολιτικής του μονάρχη.

Την ίδια εποχή – του ψυχρού πολέμου-  ο σάχης  συνέχισε να διατηρεί στενές σχέσεις με τη Δύση και αυτό διασφάλιζε ότι θα εξακολουθούσε να λαμβάνει από τις Ηνωμένες Πολιτείες τη στρατιωτική βοήθεια που θα του επέτρεπε να συγκροτήσει ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις.

Τη δεκαετία του 1960 η ιδέα αναβίωσης του μεγαλείου του παρελθόντος φαίνεται ότι του είχε γίνει εμμονή με αποτέλεσμα οι πιεστικές ανάγκες της οικονομίας να περάσουν σε δεύτερη μοίρα.

Ο Σάχης εξήρε τη συνέχεια της περσικής ιστορίας, αποπειράθηκε μάλιστα να συνδέσει, ασύστατα,  τη Δυναστεία των Παχλαβί με τους Αχαιμενίδες.

Στην κορύφωση αυτής της έκρηξης εθνικής υπερηφάνειας αποφασίστηκε να διοργανωθεί ένας μεγάλος εορτασμός για τα 2.500 χρόνια από  τότε που ο κύρος ο Μέγας ίδρυσε την Περσική Αυτοκρατορία.

Ως επετειακό έτος επιλέχθηκε το 1971 επιλογή, προφανώς, αυθαίρετη που βέβαια έγινε αποδεκτή και οι προετοιμασίες προχώρησαν.

Πρόθεση του σάχη ήταν να δείξει στον ιρανικό λαό και στον κόσμο ολόκληρο τη σπουδαία κληρονομιά της χώρας και να εξάρει το ρόλο που διαδραμάτισε η δυναστεία του στη διατήρηση της κληρονομιάς αυτής

Στην Τεχεράνη έγιναν μεγάλες προετοιμασίες όπως η τοποθέτηση ανάγλυφων με αρχαία περσικά θέματα σε κεντρικά σημεία της πόλης. Κορυφαίο γεγονός ήταν η ανέγερση ενός τεράστιου Πύργου με μία αψίδα στη βάση του ο οποίος θα αποτελούσε το σύμβολο του γεγονότος. Πρόκειται για τον Πύργο Σαχγιάντ (Μνημείο του Πύργου του Σάχη).

Στο εσωτερικό του οργανώθηκε μία μεγάλη έκθεση αρχαιολογικών θησαυρών που αποτύπωναν την ιστορία του Ιράν από τις απαρχές της ιστορίας.

Η κορωνίδα των εορτασμών είχε σχεδιαστεί να λάβει χώρα στην ίδια την αρχαία πρωτεύουσα. Μολονότι τον 19ο αιώνα η πόλη είχε χαθεί κάτω από την άμμο η ονομασία Περσέπολη παρέμεινε ζωντανή ανά τους αιώνες ως ένα υποβλητικό σύμβολο εξουσίας.

Το δικό τους ρόλο θα διαδραματίσουν και οι Πασαργάδες όπου στην πεδιάδα βόρεια της Περσέπολης ορθωνόταν ακόμη μοναχικός ο εντυπωσιακός τάφος του Κυρού του Μέγα. Ο Σάχης συνέδεσε ευθέως το σύγχρονο Ιράν με τον Κύρο τον Μέγα.

Οι μεγάλοι εορτασμοί που διοργανώθηκαν στην Περσέπολη το καλοκαίρι του 1971 ήταν αναμφίβολα θεαματικοί. Αν οι πληροφορίες αληθεύουν αναλογούσαν 40 μπουκάλια κρασί ανά καλεσμένο.

Το μοναδικό ιρανικής προέλευσης έδεσμα του δείπνου ήταν στην πραγματικότητα το χρυσό χαβιάρι από την Κασπία. Λέγεται πως κάποιος σε μία επίδειξη πικρού χιούμορ έκανε την εξής ερώτηση: γιατί αφού είχαμε 2.500 χρόνια ενός τόσο σπουδαίου πολιτισμού τα φαγητά ήταν όλα σχεδόν γαλλικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Γάλλος Πρόεδρος Ζώρζ Πομπιντού δεν μπόρεσε να παραστεί. Ούτε και η βασίλισσα Ελισάβετ.

Σε όλες τις εορταστικές εκδηλώσεις έμφαση δινόταν πάντοτε στον Κύρο και όχι στον Δαρείο ο οποίος στην πραγματικότητα έχτισε την Περσέπολη, ενώ ο Σάχης ανακοίνωσε ότι το ιρανικό ημερολόγιο επρόκειτο να αλλάξει καθορίζοντας ως απαρχή  το έτος ανάρρησης του Κύρου στο θρόνο.

Την εποχή εκείνη ο Σάχης είχε πλέον αφιερωθεί ολοκληρωτικά στο οραματικό του σχέδιο και σε ότι αυτό αντιπροσώπευε.

Ενδιαφερόταν πολύ περισσότερο να συνδέσει τον εαυτό του και τη δυναστεία με το ένδοξο παρελθόν παρά με την ευημερία του λαού του. Εντούτοις η μεγαλοπρέπεια και η επίδειξη δεν μπορούσαν να σώσουν τους Παχλαβί.

Οι γιορτές ενέτειναν τη δυσαρέσκεια των Ιρανών απέναντι στο μονάρχη τους.

Όσο και αν ο Σάχης νοσταλγούσε την παλιά δόξα, αυτή δεν έδειχνε να επιστρέφει στη χώρα.

Η κατάσταση στη χώρα δεν έδειχνε σημάδια βελτίωσης και καθόλη τη δεκαετία του 1970 η απόσταση ανάμεσα στο καθεστώς των Παχλαβί και στο λαό έδειχνε να διευρύνεται όλο και περισσότερο.

Ενώ το 1943 ο Σάχης είχε φανταστεί, στην αρχή τουλάχιστον, ότι θα φιλοξενούσε ως ίσος προς ίσους τους τρεις μεγάλους στη Διάσκεψη της Τεχεράνης τη δεκαετία του 1970 η σκληρή πραγματικότητα ήταν πως η χώρα του βασιζόταν όλο και περισσότερο στην Αμερικανική στήριξη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έβλεπαν το Ιράν κυρίως ως ανάχωμα απέναντι στη Σοβιετική Ένωση και προϋπόθεση για αυτό ήταν η σταθερότητα της χώρας.

Η αναταραχή που επικρατούσε στο Ιράν απειλούσε όλο και περισσότερο τούτη τη σταθερότητα και μέσα σε αυτές τις όλο και πιο ανώμαλες συνθήκες άρχισε να ισχυροποιείται εκ νέου το Ισλάμ. Η θρησκεία έχει περιθωριοποιηθεί τόσο από τον Σάχη όσο και από τον πατέρα του και ο ρόλος της στα μεγαλόπνοα σχέδια του Σάχη ήταν επουσιώδης.

Οι σιιτικές γιορτές του Μουχάρραμ και άλλες θρησκευτικές γιορτές είχαν απαγορευτεί από τον Ρεζά Σαχ.

Το 1978 στις αρχές του Μουχάρραμ έγιναν βίαιες διαδηλώσεις εναντίον της Κυβέρνησης. Στις 11 Δεκεμβρίου την ημέρα της Ασούρα οργανώθηκε μία ογκώδης διαδήλωση στην Τεχεράνη. Ήταν πια ξεκάθαρο ότι ο Σάχης δεν θα μπορούσε να διατηρήσει για πολύ τον έλεγχο της κατάστασης.

Τον Ιανουάριο του 1979 καθώς το Ιράν βυθιζόταν στο απόλυτο χάος ο Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί εξαναγκάστηκε σε ατιμωτική εξορία και η δυναστεία του, αυτόκλητη κληρονόμος 2.500 χρόνων, ανατράπηκε. Η προσπάθεια του σάχη να αναστήσει μία αυτοκρατορία από το απώτερο παρελθόν ήταν από πολλές απόψεις το ματαιόδοξο Κύκνειο Άσμα του παραδοσιακού επεκτατισμού που αναγόταν στις αρχαίες δυναστείες. Η ειρωνεία είναι ότι οι πραγματικές ισορροπίες ισχύος στον 20ο αιώνα θα μπορούσαν να έχουν προβλεφθεί ήδη από το 1943 με τη Διάσκεψη της Τεχεράνης.

*Το βιβλίο κυκλοφορεί απο τις “Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης”. 

Αύριο: Ισλαμική Δημοκρατία και αρχαία κληρονομιά.

spot_img

1 ΣΧΟΛΙΟ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα