Η Παιδεία που δεν έχουμε

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΧΑΤΖΗΣ*

Κάθε φορά που συμμετέχω σε δημόσια συζήτηση με θέμα τις θεσμικές παθογένειες στην Ελλάδα της κρίσης, όταν θα φτάσουμε στην ώρα των λύσεων, θα βρεθεί οπωσδήποτε κάποιος που θα πει δυνατά τη λέξη που σκέφτονται όλοι. Παιδεία! Είναι σωστό, είναι κοινώς αποδεκτό, αλλά είναι ταυτόχρονα και τετριμμένο. Το έχουμε ακούσει χιλιάδες φορές και πρόκειται να το ακούσουμε άλλες τόσες. Αλλά τι νόημα έχει απλώς να το παπαγαλίζουμε; Εάν δεν κάνουμε κάτι ουσιαστικό για να βελτιώσουμε την ποιότητα της Παιδείας στη χώρα μας;

Σ’ αυτό το κείμενο θα αναφερθώ σχεδόν αποκλειστικά στην ανώτατη παιδεία. Γιατί αυτή γνωρίζω καλά και αυτήν υπηρετώ σχεδόν δύο δεκαετίες. Αλλά προηγούνται δύο παρατηρήσεις: α. Γνωρίζω αρκετά καλά και τη δημόσια μέση εκπαίδευση από τη δική μου εμπειρία, εκείνη των παιδιών μου, αλλά και από την καθημερινή επαφή μου με τις φοιτήτριες και τους φοιτητές μου. Θα περιοριστώ απλώς στο να τονίσω ότι η κατάσταση δεν είναι καθόλου καλή και συνεχίζει να επιδεινώνεται. Τα παιδιά μπαίνουν στο πανεπιστήμιο με αδικαιολόγητες αδυναμίες και απαράδεκτες ελλείψεις. β. Είναι πλέον κοινώς αποδεκτό ότι μια οικογένεια, αλλά και μια χώρα, πρέπει να επενδύσει όσα περισσότερα μπορεί στην προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Η χώρα μας δεν το κάνει.

Πάμε στην ανώτατη εκπαίδευση. Είναι δύσκολο να κρατήσει κανείς την ψυχραιμία του αυτήν την περίοδο. Διότι πέραν όλων των άλλων προβλημάτων, στα οποία θα αναφερθούμε, έχουμε έναν ελέφαντα στο δωμάτιο: οι πανεπιστημιακοί χώροι είναι έρμαιο του οργανωμένου εγκλήματος. Αν νομίζετε ότι το πρόβλημα είναι μερικοί εξαθλιωμένοι χρήστες και μερικοί γραφικοί αντιεξουσιαστές, προφανώς δεν έχετε ιδέα για το τι συμβαίνει. Στα πανεπιστήμια έχουν εγκαταστήσει τις έδρες τους κανονικές συμμορίες, εργαζόμενοι σε μαφιόζικα δίκτυα εμπορίας ναρκωτικών, εμπορίας ανθρώπων, ακόμα και μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων. Τους το επιτρέπει ο θεσμός του ασύλου. Που από θεσμός προστασίας της ακαδημαϊκής ελευθερίας έχει μετατραπεί σε απειλή για τη σωματική ακεραιότητα, ακόμα και τη ζωή των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας. Δεν υπερβάλλω. Είναι απολύτως βέβαιο ότι, αν συνεχίσουμε έτσι, θα βρεθεί κάποια «κακή στιγμή». Τότε βέβαια θα θρηνούμε, θα αγανακτούμε, θα αναζητούμε ευθύνες και θα πέφτουμε από τα σύννεφα. Αλλά είμαστε ήδη όλοι υπεύθυνοι διότι δεν λύνουμε το πρόβλημα άμεσα. Και περισσότερο απ’ όλους μας όσοι είχαν, έχουν και θα έχουν στο μέλλον θεσμικό ρόλο και την ευθύνη να το επιλύσουν. Οταν λοιπόν θα έρθει η «κακιά στιγμή», δεν θα είναι το αποτέλεσμα της μοίρας αλλά πράξεων και κυρίως παραλείψεων συγκεκριμένων ανθρώπων. Και να είναι βέβαιοι ότι οι ευθύνες θα αναζητηθούν.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από αυτό, το βασικό. Θα πρέπει να πεταχτεί έξω από τα πανεπιστήμια, με τις διαδικασίες και τις εγγυήσεις του κράτους δικαίου, ό,τι εξωπανεπιστημιακό κυκλοφορεί εκεί. Και συμπεριλαμβάνω τα κόμματα και τις διάφορες οργανώσεις. Μόνο οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι των φοιτητών δικαιούνται να χρησιμοποιούν χώρους και, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα, οι πολυπληθείς, καθαρόαιμα φοιτητικές οργανώσεις, με επιστημονικά, πολιτιστικά ή πολιτικά (όχι κομματικά) ενδιαφέροντα.

Η δεύτερη παρέμβαση που πρέπει να γίνει άμεσα είναι η εξής: κατάργηση όλων των πανεπιστημιακών «εθίμων» που έχουν πλέον σχεδόν ισχύ νόμου και έρχονται σε αντίθεση με την ακαδημαϊκή ελευθερία, την παγκόσμια εμπειρία λειτουργίας των πανεπιστημίων, ακόμα και τους κανόνες της λογικής. Για παράδειγμα: Δεν είναι δυνατόν να έχει κάποιος τη δυνατότητα να εξεταστεί σε ένα μάθημα 200 φορές. Διότι τόσες φορές μπορεί να δώσει από τα 18 του έως το τέλος της ζωής του. Αν σας ακούγεται υπερβολικό, σας ενημερώνω ότι υπάρχουν εγγεγραμμένοι φοιτητές που έχουν ξεπεράσει τα 90. Αλλά η δυνατότητα αυτή είναι θεωρητική. Κανείς δεν χρειάστηκε να την αξιοποιήσει. Διότι η γελοιότητα των συνεχών εξετάσεων υποχρεώνει ουσιαστικά το διδακτικό προσωπικό να δίνει τελικώς πτυχία σε άτομα τα οποία σε καμία περίπτωση δεν θα έπρεπε να λάβουν πανεπιστημιακό τίτλο. Αυτό από μόνο του αποτελεί ανεξάρτητο πρόβλημα. Που ευτελίζει τα πτυχία.

Δεν είναι δύσκολο να εντοπίσουμε τα επείγοντα προβλήματα, ούτε να συμφωνήσουμε στα βασικά. Ας δούμε απλώς τη διεθνή εμπειρία. Ας δούμε τον τρόπο που λειτουργούν τα πανεπιστήμια ακόμα και στις υπό ανάπτυξη χώρες της Αφρικής και της Ασίας. Ας αναζητήσουμε έναν κοινό παρονομαστή. Αλλά πρέπει να το κάνουμε όλοι μαζί. Ή τουλάχιστον όλοι όσοι αντιλαμβάνονται την παθογένεια και τις ρίζες της και καταλαβαίνουν ότι δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια της στασιμότητας.

Διότι το μέλλον των ατόμων και των κρατών σήμερα εξαρτάται, όσο ποτέ άλλοτε, από την ποιότητα της εκπαίδευσης. Εμείς επενδύαμε και συνεχίζουμε να επενδύουμε πολύ λίγα στην Παιδεία. Η κρίση επιδείνωσε την κατάσταση. Επιπλέον, κάναμε μια ανήθικη εθνική επιλογή. Το συρρικνωμένο μας ΑΕΠ στηρίζει τους συνταξιούχους και όσους υπηρετούν στο Δημόσιο, ενώ δεν επενδύει στους νέους. Στους οποίος, επιπλέον, έχουμε μεταφέρει τα χρέη της γενιάς της μεταπολίτευσης. Μην απορείτε που όσοι από αυτούς μπορούν εγκαταλείπουν μια χώρα που τους χαντακώνει με τόσους πολλούς τρόπους.

Δεν συγχωρούνται πια τα μπαλώματα, οι ιδεοληψίες και οι υπεκφυγές. Αν έχουμε στοιχειώδες ένστικτο αυτοσυντήρησης, πρέπει να δράσουμε άμεσα.

* Ο κ. Αριστείδης Χατζής είναι καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τα πρόσφατα βιβλία του «Φιλελευθερισμός», «Επιχειρήματα Ελευθερίας» και «Θεσμοί» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

¨Καθημερινή”

spot_img

7 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Προς επίρρωση των ανωτέρω :
    https://www.esos.gr/arthra/56170/orgi-apo-93-kathigites-tis-nomikis-athinon-gia-tis-anexelegktes-paranomies-gyro-apo-ti

    Πολύ σωστά προτείνετε το αυτονόητο ότι (τα σιχαμερά )κόμματα εν έχουν καμιά δουλειά μέσα στα πανεπιστήμια. Βεβαίως οι φοιτητές πρέπει να διαμορφώσουν πολιτική σκέψη αλλά αυτή ουδεμία σχέση έχει με τον κομματικό προσηλυτισμό. Μια και συζητάμε για διαχωρισμό Εκκλησίας -Κράτους, μακάρι να μπορούσε να γίνει διαχωρισμός Κομμάτων -Κράτους καθότι τα κόμματα λειτουργούν ως θρησκευτικές οργανώσεις.

    Το αρνητικό στο κείμενο είναι ότι επικαλείται την πρακτική που ακολουθείται στα ξένα Πανεπιστήμια και σε άλλες χώρες. Πρώτον γιατί παραβλέπει τις εκεί διαφορετικής υφής παθογένειες και δεύτερον γιατί είναι αδιανόητο μια χώρα να μη μπορεί ν’ αυτο-οργανωθεί με βάση μια κοινή λογική χωρίς ν’ αντιγράφει απ’ το διπλανό ή να κοιτάει “σκονάκια” (μάλλον παρωχημένη έκφραση τώρα που υπάρχει η τεχνολογία προς τούτο).

    Μια μεγάλη παράλειψη του κ. Καθηγητή είναι ότι εκεί που αναφέρεται δηκτικά στη δυνατότητα των φοιτητών να εξετάζονται έως και 200 φορές σ’ένα μάθημα , δεν αναδεικνύει παράλληλα το φαινόμενο κατά το οποίο το διδακτικό προσωπικό διοχετεύει ενίοτε τρέχοντα θέματα εξετάσεων σ’ επίλεκτους φοιτητές με ή χωρίς αντάλλαγμα, συχνά για λόγους κομματικής ένταξης φοιτητών. Επίσης συχνά το διδακτικό προσωπικό “κόβει” φοιτητές που δεν θα έπρεπε, μόνο και μόνο γιατί οι τελευταίοι δεν είναι του συστήματος, ενώ προωθούν άλλους που είναι εμφανώς άσχετοι. Υπαρχουν ακόμα καθηγητές που έχουν επινοήσει συστήματα εξετασης τέτοια που όσο περισσότερο διαβάζει κανείς το μάθημα τόσο πιο δύσκολα το περνάει. Απίστευτο, αλλά και στο διαδίκτυο υπάρχουν παράπονα για τέτοιες πρακτικές που πιθανόν να υποκινούνται από προσωπικά συμπλέγματα μερικών διδασκόντων.

    Ίσως να ξεκινούσε η αναβάθμιση της παιδείας απ το ίδιο το διδακτικό προσωπικό. Αν αυτό (στο βαθμό που όντως συμμετέχει στη δημιουργία του προβλήματος) , έπαυε παντελώς να συναλλάσσεται με τα κόμματα , αυτά δεν θα έβρισκαν τόσο πρόσφορο έδαφος.Θα έπαιρναν τα κουβαδάκια τους και θα πήγαιναν να παίξουν σ’ άλλη παραλία. Αλλά να ρωτήσουμε κάποιον καθηγητή Μαθηματικών, τι πιθανότητες έχει να συμβεί κάτι τέτοιο υπό τις παρούσες συνθήκες ;

  2. Όσον αφορά δε στους 90 χρονους φοιτητές – γνώριζα καποτε έναν τέτοιο – πόσοι πια τέτοιοι υπάρχουν ώστε να θεωρούμε βάσιμα πως αυτοί αποτελούν μεγάλο μέρος του προβληματος ; Αντιθέτως, και μόνο που βρίσκουν το κουράγιο σ’ αυτή τη ηλικία να υποβαλλουν εαυτούς σε τέτοια βάσανα -προσωπικά δεν θα μπορούσα να το κάνω- είναι άξιοι επαίνων. Ίσως ν’ αποτελούσαν κι αντικείμενο επιστημονικής μελέτης προκειμένου να εξακριβωθεί η πηγή τέτοιων αντοχών.

    Η αλήθεια είναι πως ως χώρα έχουμε μείνει πίσω στην επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη. Δε διαθέτουμε τεχνογνωσία sex-robots όπως άλλες σοβαρές χώρες, αλλα ίσως για να βγουμε στο προσκήνιο των παγκόσμιων εξελίξεων, θα μπρούσαμε να επινοήσουμε φοιτητές-ρομπότ ή και καθηγητές -ρομποτ Και τότε οι 90 χρονοι φοιτητές θα είναι το μικρότερο εκ των προβληματων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Για να μη πω ότι θα είναι πια είδος προς αναζήτηση.

  3. Συμφωνώ με όσα λέει ο κύριος καθηγητής, έχω όμως μία ένσταση. Χρησιμοποιεί τον όρο παιδεία εκεί που θα ταίριαζε περισσότερο ο όρος κατάρτιση. Τα πανεπιστήμια όπως λειτουργούν,πχ. η εμμονή στις εξετάσεις, δεν είναι παιδαγωγικοί οργανισμοί αλλά οργανισμοί κατάρτισης. Στην καλύτερη περίπτωση παρέχουν γνώσεις στους φοιτητές, στη χειρότερη πληροφορία, σίγουρα όχι μόρφωση. Μπορούμε μέσα από αλλαγές όπως αυτές που περιγράφει να βελτιώσουμε το επίπεδο της παρεχόμενης κατάρτισης αφήνοντας έξω το παιδευτικό κομμάτι. Όσοι έχουμε περάσει από ανώτατα ιδρύματα ξέρουμε ότι ένας στους δέκα καθηγητές είναι αυτός από τον οποίο πήραμε πραγματικά κάτι, ο οποίος συνέβαλε στη δια-μόρφωσή μας. Οι εννιά στους δέκα βρίσκονταν εκεί γι’ άλλους λόγους. Η ίδια η ακαδημαϊκή κοινότητα μηρυκάζει την ανεπάρκειά της. Είναι γνωστό το σύνθημα “αναψ’ τον προτζέκτορα να σε κάνω λέκτορα” και δεν είναι υπερβολή. Ας ξεκινήσουμε μ’ αυτά που λέει ο κύριος Χατζής κι ίσως έτσι ανοίξει ο δρόμος να προχωρήσουμε κάποια στιγμή και στα παρακάτω.

  4. Ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό πολύ καλούς δασκάλους, ἡ διά βίου μάθηση δέν ἔχει ὅριο ἡλικίας, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό πολύ καλούς ἱερωμένους, νά μᾶς φωτίζουν στά σκοτάδια, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό πολύ καλούς σέ κάθε τομέα, νά μαθαίνουμε τρόπο σκέψης καί δράσης. Τό εὐ ζῆν τό διδασκόμαστε. Ὁ καθένας μπορεῖ νά διδαχθεῖ ἀρκεῖ νά τοῦ τύχει ὁ κατάλληλος δάσκαλος. Ἡ γνώση εἶναι προσβάσιμη πλέον γιά ὅλους
    https://frapress.gr/2018/01/dorean-prosvasi-se-4-apo-tis-pio-megales-vivliothikes-tou-kosmou-online/?fbclid=IwAR3P8YuHKGkc0-5pCkeaaQzY3TFvXKIL_VBEWjoL_wIrad3SCDVrRlXwE7I
    ἀκόμα καί ἡ εἰδική γνώση
    “Η Βρετανική Βιβλιοθήκη, με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», ξεκίνησε το 2010 την ψηφιοποίηση της συλλογής της ελληνικών χειρογράφων, τα οποία είναι διαθέσιμα στο ευρύτερο κοινό δωρεάν στο διαδίκτυο.”

    ὅμως ὁ ἄνθρωπος διδάσκεται. Ὅλοι θυμόμαστε τούς καλούς δασκάλους πού κόπιαζαν γιά νά μᾶς μάθουν. Ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος δέν ξέχασε τόν δάσκαλό του Ἀριστοτέλη. Οἱ ἀξίες σταθερές, γνωστές καί πανανθρώπινες. Πάντα ὁ ἄνθρωπος ἀναμετριέται μέ αὐτές. Μοναδικός ὁ κάθε ἄνθρωπος, δέν μπορεῖ νά μᾶς ἀντικαταστήσει κανένας ἄλλος, δέν μπορεῖ νά διαβάσει ἄλλος στήν θέση μας, οὔτε νά κοπιάζει κάποιος ἄλλος καί νά περιμένουμε νά εἰσπράττουμε ἀπό τόν κόπο του, δέν ἐπαναστατεῖ ἄλλος ἐκεῖ πού πρέπει νά κάνουμε ἐμεῖς τήν ἐπανάστασή μας, δέν ἐρωτεύεται ἄλλος γιά ἐμᾶς, δέν πονάει ἄλλος στήν θέση μας.

    “τα σκολειά χτίστε!

    Λιτά χτίστε τα, απλόχωρα, μεγάλα,
    γερά θεμελιωμένα, από της χώρας
    ακάθαρτης, πoλύβοης, αρρωστιάρας
    μακριά μακριά τ’ ανήλιαγα σοκάκια,
    τα σκολειά χτίστε!

    κι ο δάσκαλος, ποιητής και τα βιβλία
    να είναι σαν κρίνα.”

    Κωστῆ Παλαμᾶ
    Ἀφήνει τό στίγμα του κι ὁ ποιητής ἀπ’ ὅπου περνάει.

    http://www.iaen.gr/praktika_tou_diethnous_simposiou___panepistimio__ideologia_kai_paideia__-b-32*557.html

    Τελικά ἡ ἀρετή εἶναι διδακτή;
    http://www.vlioras.gr/Philologia/ArxaiaEllinika/Sxolika/LykeiouC/Protagoras/Protagoras_Scholia.htm

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,800ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα