Του ΠΑΝΙΚΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ
Πρωτοβουλία για το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ αναλαμβάνει το Συμβούλιο Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας (HALC) ενόψει του επικείμενου ψηφίσματος από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τον Ιούλιο. Ο εκτελεστικός διευθυντής του HALC, Έντι Ζεμενίδης, δήλωσε στον «Φιλελεύθερο» ότι ξεκινάνε εκστρατεία ενημέρωσης στην Ουάσινγκτον.
Αναφερόμενος στις προκλήσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, είπε ότι οι ΗΠΑ «κούνησαν το δαχτυλάκι τους», ενώ για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις ανέφερε ότι «επέρχεται ρήξη», θεωρώντας ότι αλλάζουν τα δεδομένα στην περιοχή.
- «Χρειάζεται όμως σοβαρή και μεθοδευμένη προσπάθεια από πλευράς Αθήνας και Λευκωσίας», όπως επεσήμανε.
Όσον αφορά το Κυπριακό, ο κ. Ζεμενίδης διατύπωσε την άποψη ότι η πολιτική Ερντογάν δεν αφήνει περιθώρια για «καμία εξέλιξη» προς την κατεύθυνση μιας σωστής λύσης. Σχετικά με την πρόσφατη κατάθεση στην αμερικανική Βουλή του «Πρωτοκόλλου για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο του 2019», με το οποίο εκφράζεται η υποστήριξη των ΗΠΑ στην αυξανόμενη εταιρική σχέση στην Ανατολική Μεσόγειο μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ (σ.σ. είχε προηγηθεί η κατάθεση παρόμοιου νομοσχεδίου στη Γερουσία), ο κ. Ζεμενίδης επεσήμανε ότι «το επόμενο βήμα είναι να βρούμε και άλλους υποστηρικτές στα δυο νομοθετικά σώματα. Ήδη», όπως τόνισε, «αυξάνεται ο αριθμός αυτών που στηρίζουν τα δυο νομοσχέδια.
Στη συνέχεια, το θέμα θα συζητηθεί στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας και στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής. Έχουμε όμως την ευκαιρία, επειδή συζητείται το νομοσχέδιο για το Πεντάγωνο, να εντάξουμε τα θέματα άμυνας (δηλαδή την άρση του εμπάργκο) στο εν λόγω νομοσχέδιο».
Όσον αφορά το χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί, ο συμπατριώτης μας εκτελεστικός διευθυντής του HALC σημείωσε ότι «το πιο σύντομο θα είναι μέχρι το τέλος του καλοκαιριού για το ζήτημα της άρσης του εμπάργκο (αν συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο για το Πεντάγωνο) και το αργότερο έως το τέλος του 2020».
- Κυπριακή ΑΟΖ
Στο ερώτημά μας τι αποκόμισε από τις συναντήσεις που είχε τον τελευταίο καιρό με αξιωματούχους της αμερικανικής κυβέρνησης, μέλη του Κογκρέσου και στελέχη δεξαμενών σκέψης, σε σχέση με τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ και πώς σχολιάζει την άποψη πολιτικών σε Ελλάδα και Κύπρο ότι «η Αμερική δεν πρόκειται να κουνήσει το δαχτυλάκι της», ο κ. Ζεμενίδης υποστήριξε τα εξής:
- «Δεν ξέρω τι εννοούν ακριβώς “δεν θα κουνήσει το δαχτυλάκι της” επειδή νομίζω ότι το έχει ήδη κουνήσει. Πρώτα απ’ όλα, το γεγονός ότι έγινε σαφές και πάλι από την αμερικανική κυβέρνηση ότι αναγνωρίζει τα δικαιώματα της Κύπρου στη δική της ΑΟΖ είναι πολύ σημαντικό, γιατί αυτό που προσπαθούν να κάνουν οι Τούρκοι είναι να αμφισβητήσουν και να υποσκάψουν τα νόμιμα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πρώτο, με την σταθερή και ξεκάθαρη θέση της Ουάσινγκτον ουσιαστικά απορρίπτονται, εμμέσως πλην σαφώς, οι παράνομες διεκδικήσεις της Τουρκίας.
Δεύτερο, γνωρίζοντας τη γενικότερη αμερικανική στρατηγική για την προάσπιση των συμφερόντων των ΗΠΑ, η Ουάσινγκτον δεν πρόκειται να αφήσει απροστάτευτες αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται ή θα δραστηριοποιηθούν σε τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ.
Και τρίτο, η συμμετοχή αμερικανικών εταιρειών στην κυπριακή ΑΟΖ και οι τριμερείς και τετραμερείς συνεργασίες στην περιοχή έχουν οδηγήσει την Τουρκία σε ένα είδος απομόνωσης, με δική της φυσικά υπαιτιότητα».
Καταλήγοντας, ανέφερε ότι «αν εννοούν ότι η Αμερική δεν θα κουνήσει το δαχτυλάκι της επειδή δεν θα στείλει το ΝΑΤΟ να κάνει πόλεμο με την Τουρκία, ούτε εγώ βλέπω μια τέτοια πιθανότητα. Αλλά, την ίδια στιγμή, δεν βλέπω να αφήνει και τους Τούρκους να αλωνίζουν και δεν αποκλείω και το ενδεχόμενο κάποια στιγμή να γίνει και άσκηση στην περιοχή από πλευράς ΗΠΑ (ίσως με τη συμμετοχή και της Ελλάδας) ή να γίνει μια επίσκεψη ανώτατου αξιωματούχου, στέλνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο μήνυμα προς την Άγκυρα».
- Αμερικανοτουρκικές σχέσεις
Για την κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις εξαιτίας των ρωσικών πυραύλων S-400 και τις προοπτικές που διαγράφονται, ο εκτελεστικός διευθυντής του HALC εξέφρασε την άποψη ότι «φαίνεται ότι η Αμερική ετοιμάζεται πλέον για ρήξη στις σχέσεις της με την Τουρκία. Ένας πολύ υψηλά ιστάμενος αξιωματούχος στην αμερικανική κυβέρνηση ανέφερε ενδεικτικά «νομίζω ότι στα υπόλοιπά μου χρόνια σ’ αυτή την υπηρεσία θα ασχολούμαι με το θέμα πώς θα ξαναφτιάξουμε τις σχέσεις μας με την Τουρκία. Δεν πιστεύω να φτάσουν ποτέ στο ίδιο επίπεδο, αλλά δεν μπορούμε να πάρουμε και οριστικό διαζύγιο». Η άποψή του είναι ενδεικτική για το πού οδηγούνται τα πράγματα.
Ακόμα και αρκετοί αναλυτές που παραδοσιακά υποστήριζαν την Τουρκία, σήμερα έχουν εντελώς διαφορετικές θέσεις. Για παράδειγμα, πριν μια εβδομάδα, ήμουν στο γραφείο του προέδρου ενός γνωστού think tank (δεξαμενή σκέψης), ο οποίος είχε πάντα μια μεγάλη φωτογραφία του Κεμάλ Ατατούρκ. Μού είπε λοιπόν ξεκάθαρα ότι όσο υπάρχει ο Ερντογάν δεν πρόκειται να βελτιωθούν οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία, τονίζοντας επίσης ότι είναι ένα μεγάλο πρόβλημα για όλη την περιοχή. Αξίζει να επισημανθεί ότι το συγκεκριμένο think tank υποστηρίζει τώρα την άρση του εμπάργκο σε βάρος της Κύπρου και τη νέα στρατηγική στην Ανατολική Μεσόγειο».
Απαντώντας στο ερώτημά μας αν αυτή η «νέα στρατηγική» σηματοδοτεί ουσιαστικές αλλαγές σε σχέση με την αμερικανική πολιτική στα ελληνικά ζητήματα, ο κ. Ζεμενίδης τόνισε ότι «οι προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού και η ανάγκη συνεργασίας με τις δυο κοινότητες στο νησί, δεν πρέπει να υποβαθμίζουν το γεγονός ότι η Κύπρος είναι κυρίαρχο, ανεξάρτητο κράτος, αναγνωρισμένο από τον ΟΗΕ.
Επομένως και η αμερικανική πρεσβεία στη Λευκωσία είναι υποχρεωμένη να εργάζεται για την ανάπτυξη και τη διεύρυνση των σχέσεων των ΗΠΑ με την Κυπριακή Δημοκρατία, ειδικά με βάση τα νέα δεδομένα στην περιοχή και με το αμερικανικό αναβαθμισμένο ενδιαφέρον για τη στρατηγική σχέση των ΗΠΑ με την Κύπρο. Κι αυτό το ενδιαφέρον το βλέπουμε πλέον σχεδόν καθημερινά όχι μόνο από πλευράς αμερικανικής κυβέρνησης, αλλά από φορείς και παράγοντες που έχουν σημαντικό ρόλο και επιρροή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική. Βρισκόμαστε σ’ ένα στάδιο που πρέπει τόσο από πλευράς Ουάσινγκτον, όσο και από πλευράς Λευκωσίας και Αθήνας, να επενδύσουμε με σοβαρότητα, μεθοδικότητα στις σχέσεις των χωρών μας, σε όλα τα επίπεδα. Και δεν γίνεται αυτή η προσπάθεια να περιορίζεται μόνο στο επίπεδο της Ομογένειας.
Έχω εμπιστοσύνη στον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Χριστοδουλίδη και πιστεύω ότι εργάζεται σκληρά προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά χρειάζεται όλο το σύστημα να κατανοήσει αυτή την πραγματικότητα. Για παράδειγμα, όταν ακόμα υπάρχουν φωνές για τις τράπεζες και την εμπλοκή των Ρώσων στην Κύπρο θα πρέπει άλλα υπουργεία και άλλοι αρμόδιοι φορείς να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα στη ρίζα του. Είναι ένα θέμα που δεν αφορά μόνο τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, αλλά κυρίως την αξιοπιστία της Κυπριακής Δημοκρατίας».
- Κυπριακό – ΟΥΝΦΙΚΥΠ
Για το Κυπριακό, ο κ. Ζεμενίδης τόνισε ότι η πολιτική Ερντογάν δεν αφήνει περιθώρια για «καμία εξέλιξη» προς την κατεύθυνση μιας σωστής λύσης, προσθέτοντας ότι «μας λένε στην Ουάσινγκτον ότι “αν δεν δούμε πραγματικό ενδιαφέρον για λύση απ’ όλα τα εμπλεκόμενα μέρη είναι δύσκολο να βοηθήσουμε”. Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να πείσουν τον Ερντογάν για τους ρωσικούς πυραύλους και για τους Κούρδους της Συρίας, θα τον επηρεάσουν για το Κυπριακό; Επομένως, όπως είναι η κατάσταση σήμερα, δεν βλέπω κάποια εξέλιξη στην προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος».
Για το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, ενόψει της επικείμενης έκθεσης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου και του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας στο τέλος του ίδιου μήνα, ο κ. Ζεμενίδης δήλωσε στην εφημερίδα μας ότι το HALC ξεκινά «μεγάλη πρωτοβουλία», υπογραμμίζοντας συγκεκριμένα ότι «προγραμματίζουμε συναντήσεις με Αμερικανούς, αλλά και με Ευρωπαίους διπλωμάτες, καθώς και με σημαντικά μέλη του Κογκρέσου, ώστε να ασκήσουν επιρροή προς τον Λευκό Οίκο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Κύρια επιδίωξή μας είναι να γίνει κατανοητό, πέρα από την αμερικανική πολιτική για τις Ειρηνευτικές Επιχειρήσεις του ΟΗΕ σε όλο τον κόσμο, ότι όσο υπάρχει τουρκική κατοχή στην Κύπρο και το Κυπριακό είναι άλυτο, επιβάλλεται για λόγους ασφάλειας και σταθερότητας να παραμείνει η Ειρηνευτική Δύναμη στο νησί».
- Ποντιακή Γενοκτονία
Ως κατακλείδα, αξίζει να επισημανθεί ότι πριν λίγες μέρες, με πρωτοβουλία του HALC, πραγματοποιήθηκαν στην Ουάσινγκτον αρκετές συναντήσεις, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. «Για πρώτη φορά, με έναν επίσημο τρόπο, έγινε συζήτηση με Αμερικανούς αξιωματούχους, με μέλη του Κογκρέσου και με στελέχη εβραϊκών και αρμενικών οργανώσεων για την ανάγκη αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ποντίων», ανέφερε ο κ. Ζεμενίδης, προσθέτοντας ότι «ήδη, ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Γκας Μπιλιράκης ανακοίνωσε ότι θα παρουσιάσει νομοσχέδιο στη Βουλή για την αναγνώριση της Γενοκτονίας».
Επέρχεται ρήξη στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, προβλέπει ο Ζεμενίδης: Στήριξη σε Ελλάδα-Κύπρο
