Ελληνότροπη αριστεία και σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

του Γιάννη Παπαδάκη*

Η σύλληψη της «αριστείας», ως έννοιας ικανής να «μαγνητίζει» τις συνειδήσεις ελευθέρων πολιτών σε μια δημοκρατικά οργανωμένη πολιτεία, είναι ένα από τα κατορθώματα των Ελλήνων ήδη από τα ομηρικά χρόνια.

Σύμφωνα με μια ετυμολογική εκδοχή, η αριστεία εκπροσωπεί τον υπερθετικό βαθμό του «αρείων» που σημαίνει στα αρχαία ελληνικά: καλύτερος, ισχυρότερος, γενναιότερος ενώ μια άλλη εκδοχή τη συνδέει με την αρετή. Αριστεύω συχνά σημαίνει υπερέχω, επικρατώ, έχω τα πρωτεία. Άριστος θεωρείται ο ευγενέστατος (πχ. από άποψη τάξης ή καταγωγής), ο εξέχων ή ο κάλλιστος. Γενικά, το πρόθεμα «αρι-» υποδηλώνει κάτι το οποίο είναι προφανές/πασίδηλο. Πρόσθετα στοιχεία για τη σημασία των λέξεων αριστεία, άριστος, αριστεύειν μπορεί να βρει ο αναγνώστης σε λεξικά της ομηρικής γλώσσας [1], αρχαίων [2,3] και νέων ελληνικών [4].

Αν και η έννοια του «ελληνότροπου» δεν συμπεριλαμβάνεται στα παραπάνω λεξικά, συμπυκνώνει εδώ μονολεκτικά τον ιδιάζοντα τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες γεωμετρούν με γενναιότητα πάνω στα φαινόμενα, αναζητώντας μια ανώτερη αρμονία που αληθεύει. Συνειδησιακός πυρήνας του ελληνότροπου -όπως περιγράψαμε σε προηγούμενο άρθρο [5]- αποτελεί το τρίπτυχο ελευθερία-τόλμη-μέτρο, έννοιες ελληνικές επίσης από τον καιρό του Ομήρου [6].

Η ελληνική σκέψη έχει κατακτήσει νοητικά πεδία που άλλοι πολιτισμοί δεν τόλμησαν ή δεν μπόρεσαν να προσπελάσουν. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που μελετάται, διδάσκεται και εμπνέει διαχρονικά σε παγκόσμια κλίμακα. Η ελληνική σκέψη έχει γίνει πολύτιμο κτήμα της παγκόσμιας ανθρώπινης κληρονομιάς, κάτι που εγγυάται ότι θα συνεχίσει να προσανατολίζει την πυξίδα του ανθρώπινου πολιτισμού προς την κατεύθυνση της ανθρωποκεντρικής σύνθεσης με καθολικές προοπτικές. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τα τελευταία 100 χρόνια, η λέξη «δημοκρατία» απαντάται 30% πιο συχνά στην αγγλόφωνη βιβλιογραφία από τη λέξη «ευτυχία» [7].

Αν και, για τον σύγχρονο Έλληνα, αυτό θεωρείται ως λόγος εθνικής υπερηφάνειας, στην ουσία πρόκειται για μια εθνική πρόκληση χωρίς προηγούμενο.

Εκτός από το πανθομολογούμενα λαμπρό ελληνικό φως και την ασύγκριτη σε πλούτο γλώσσα μας -τα οποία κληρονομήσαμε- δεν διαθέτουμε κάτι άλλο που να μας συνδέει στενότερα με τους αρχαίους Έλληνες, σε σύγκριση πχ. με έναν Βρεττανό, ένα Κινέζο, έναν Αμερικάνο ή ένα Γερμανό που επιλέγουν να μελετήσουν σοβαρά τη σκέψη των Ελλήνων για να μυηθούν στην ανθρωποκεντρική καθολικότητα της ελληνικής πολιτισμικής πρότασης. Τι κι αν κατοικούμε στα ίδια εδάφη με τους αρχαίους Έλληνες; Αν αυτό συμβαίνει μόνο κατά σύμπτωση, απέχουμε έτη φωτός από τη σκέψη τους, ενώ άλλοι -παρ’ ότι ζουν μακριά από την Ελλάδα- κατορθώνουν μέσα από συστηματική μελέτη και επίμονη προσπάθεια να τους προσεγγίζουν ουσιαστικότερα.

Ας δεχτούμε λοιπόν ευθύς εξαρχής ότι το «ελληνότροπο» δεν έχει γεωγραφικές ή εθνικές προτιμήσεις. Κατακτάται μόνο με σοβαρή μελέτη της ελληνικής σκέψης, του τρόπου με τον οποίο οι Έλληνες αντλούν νόημα από τα φαινόμενα αλλά και αποδίδουν νόημα σε αυτά.

Όμως, τι σημαίνει ελληνότροπη αριστεία στην εποχή μας; Ποια μορφή παίρνει και πώς διαφέρει από άλλες εκδοχές;

Ανάμεσα στις πολύπλευρες διαφορές μεταξύ πολιτισμών, είναι αναμενόμενο -αναπόφευκτο θα λέγαμε- να υπάρχει διαφοροποίηση και ως προς το περιεχόμενο της αριστείας. Ας θεωρήσουμε πχ. τη «γερμανική» εκδοχή της αριστείας. Πώς διαφέρει από την ελληνική; Σε ποια σημεία, όποιος επιλέγει τη «γερμανότροπη» εκδοχή της αριστείας, υπερέχει ή υστερεί από αυτόν που επιλέγει να σκέφτεται ελληνότροπα; Η χρησιμότητα του ερωτήματος -ως αφετηριακού προβληματισμού- δεν έγκειται στην συγκριτική πινακοποίηση των κατά τόπους ερμηνειών της αριστείας, αλλά στην παραδοχή ότι οι διαφορές στον τρόπο αντίληψης και ιεράρχησης των φαινομένων αναπόφευκτα αγγίζουν και την έννοια της αριστείας.

Κάτι πχ. οδήγησε τους αρχαίους Έλληνες στη δημιουργία ιερών ακόμα και σε απόμακρες περιοχές, πρακτική που συνεχίστηκε στην σύγχρονη εποχή με τα ξωκλήσια. Είναι μια ιδιάζουσα αντίληψη του τρόπου με τον οποίο ένας πολιτισμός επιλέγει να εκφράζεται ευχαριστιακά στο μεταφυσικό πεδίο. Αντίστοιχες ιδιαιτερότητες παρουσιάζει ο ευχαριστιακός τρόπος των Ινδών, των Κινέζων, των Γερμανών, των Αμερικανών κ.α.

Αυτές οι διαφορές γίνονται αισθητές σε όλες τις περιοχές της ανθρώπινης δράσης και σκέψης. Μέσα από αυτές, οι πολιτισμοί αναπτύσσουν ιδιαίτερους τρόπους αξιολόγησης και έκφρασης. Αναπόσπαστο τμήμα αυτής της διαφοροποίησης αποτελεί η προσωποποίηση των χαρακτηριστικών εκείνων που αντιπροσωπεύουν με τον πιο αυθεντικό τρόπο την ιδιάζουσα προσέγγιση κάθε πολιτισμού ακόμα και ως προς την αριστεία.

Αν ζητήσουμε από έναν Έλληνα να μας δώσει αντιπροσωπευτικά δείγματα της ελληνότροπης αριστείας στην ποίηση, ίσως μας αναφέρει τον Όμηρο, τον Σολωμό, τον Σεφέρη και τον Ελύτη. Αντίστοιχα, ένας Γερμανός ίσως εγκωμιάσει το έργο του Γκαίτε και του Ρίλκε. Στο πεδίο της πολιτικής αριστείας, ο Αμερικάνος κατά κανόνα θα εκθειάσει τον Ουάσιγκτον, τον Λίνκολν και τον Τζέφερσον, ενώ ο Έλληνας τον Σόλωνα, τον Περικλή, τον Καποδίστρια και τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Σε κάθε περίπτωση, πίσω από τα ονόματα υπάρχει μια συγκροτημένη αντίληψη ως προς τι συνιστά αριστεία, πώς κατακτάται ή με ποιες νοοτροπίες και πρακτικές υπονομεύεται.

Στα πεδία όπου τα κριτήρια είναι εξ’ ορισμού αντικειμενικότερα, οι τρόποι αριστείας συγκλίνουν, όπως συμβαίνει στις θετικές επιστήμες. Δεν εκπλήσσει αν ο Έλληνας, ο Γερμανός και ο Αμερικάνος συνάδουν στις αντιλήψεις τους περί αριστείας πχ. στα Μαθηματικά, θεωρώντας από κοινού τον Πυθαγόρα ως έναν από τους πιο αυθεντικούς εκπροσώπους της. Το ίδιο ισχύει για τον Αϊνστάιν και τον Νεύτωνα στη Φυσική, για τον Μότσαρτ και τον Μπετόβεν στη μουσική, για τους μεγάλους αρχαίους Έλληνες τραγικούς στο θέατρο. Ακόμα όμως και στα πεδία όπου η αριστεία συγκλίνει, οι διαφοροποιήσεις είναι σημαντικές.

Σκοπός μας εδώ δεν είναι να χαρτογραφήσουμε όλους τους τρόπους αριστείας, κάτι τέτοιο άλλωστε θα ήταν ανέφικτο. Αξίζει όμως τον κόπο να δούμε πώς οι βασικές αρχές της ελληνοτροπίας -δηλαδή του ιδιαίτερου τρόπου σκέψης των Ελλήνων- θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε συγκεκριμένους τομείς όπου η επίτευξη αριστείας αποτελεί εθνικό πλεονέκτημα για τη σημερινή Ελλάδα.

Υπάρχει άραγε ελληνότροπη αριστεία στο επιχειρείν; Στην οργάνωση του κράτους; Στη μη ανταλλακτική (μη κερδοσκοπική) δράση; Στην παιδεία; Στην οργάνωση μιας πόλης; Στην πολιτική; Στην έρευνα; Αν ναι, ποια μορφή έχει και πώς πραγματώνεται; Πότε, πώς και μέχρι ποιο σημείο μπορεί να αντλήσει θετικά στοιχεία από άλλες εκδοχές αριστείας, να λειτουργήσει δηλαδή συνθετικά, ενώ στον πυρήνα της να παραμείνει ελληνότροπη;

Στη βιβλιογραφία υπάρχει ήδη μια εμπεριστατωμένη διάγνωση του λεγόμενου «Ελληνικού προβλήματος». Επιγραμματικά αναφέρουμε ότι το θέμα έχει προσεγγισθεί από την πλευρά του σύγχρονου μηδενισμού [8], του εθνικού αδιέξοδου που έχει δημιουργήσει η κατακόρυφη πτώση της «κατά κεφαλής καλλιέργειας» [9], της απουσίας νοοτροπιών που οδηγούν σε συνθέσεις καθολικού σκοπού [10], της κρίσης εθνικής ταυτότητας [11], των εδαφικών, στρατηγικών και άλλων παραχωρήσεων που έχουν γίνει από το 1950 και εξής [12]. Υπάρχει μια σημαντική παρακαταθήκη σκέψεων ως προς τα βαθύτερα αιτία της κρίσης και τα ζημιογόνα αποτελέσματα που έχουν επιφέρει στη χώρα.

Στον πυρήνα του όμως, το σημερινό ελληνικό πρόβλημα εντοπίζεται στον «απομαγνητισμό» της ελληνικής συνείδησης, ο οποίος έχει προέλθει από μια συστηματική -αλλά όχι απόλυτα συνειδητοποιημένη- αποδόμηση της έννοιας της αριστείας σε κάθε πεδίο. Υποθέτουμε πως ο αναγνώστης θα συμφωνήσει με τη διαπίστωση ότι δίχως μια κοινή αντίληψη για την αριστεία δεν δομείται κοινό μέλλον, δε νοείται δημιουργία εθνικού προορισμού ικανού να μαγνητίσει συνειδήσεις.

Κατά συνέπεια, η δημιουργική δύναμη της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας διαχέεται σε ένα απομαγνητισμένο συνειδησιακό πεδίο άσκοπων τριβών και θορύβου.

Η αποδόμηση της αριστείας στην Ελλάδα δεν υπήρξε αποτέλεσμα μιας απομονωμένης κομματικής στρατηγικής, ενεργειών κάποιου πολιτικού αρχηγού ή προϊόν συνωμοσίας. Προφανώς κάποιοι έπαιξαν σημαντικότερο ρόλο στην αποδόμησή της και κάποιοι άλλοι ωφελήθηκαν και ωφελούνται από την ισοπέδωσή της. Όμως πρόκειται για μια διαβρωτική διεργασία που έχει αποκτήσει τα τελευταία χρόνια δικά της αντανακλαστικά και δυναμική. Είναι μια χιονοστιβάδα που σαρώνει το πεδίο των αξιών, μια επιταχυνόμενη έκπτωση αξιών ανάλογη με εκείνη που συμβαίνει όταν ένα εθνικό νομισματοκοπείο τυπώνει χαρτονομίσματα με όλο και πιο ταχύ ρυθμό.

Αντί να αναλωθούμε στο ποιος έφταιξε λιγότερο ή περισσότερο για τη σημερινή κατάσταση της αριστείας στη χώρα, στρεφόμαστε στον καθορισμό της ελληνότροπης εκδοχής της.

Σε κάθε ένα από τα πεδία αυτά, θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε την ελληνότροπη αριστεία: ποια η βέλτιστη μορφή της και πώς θα μπορούσε να πραγματωθεί αυτή στη σημερινή Ελλάδα. Πρόθεσή μας είναι να θέσουμε έναν αρχικό προβληματισμό, μια και η απόσταση από το «τί» στο «πώς» δεν μπορεί να καλυφθεί ούτε ατομικά ούτε άμεσα.
Η θεμελίωση της αριστείας ως σημείου αναφοράς αλλά και ως μέτρου αξιολόγησης σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο είναι αδύνατη αν πρώτα δεν έχει δημιουργηθεί μια κοινή αντίληψη γι’ αυτήν, σε σχέση με τα βασικότερα πεδία ατομικής και κοινωνικής δράσης. Γι’ αυτό θα μας απασχολήσει η αριστεία στο κράτος, στην αγορά, στην κοινωφελή δράση, στην παιδεία, στον πολιτισμό και στην έρευνα. Τα έξι αυτά πεδία καλύπτουν σημαντικό τμήμα της συνθετικής και δημιουργικής ενέργειας μιας κοινωνίας. Περιοριζόμαστε σε αυτά αν και το θέμα είναι ανεξάντλητο, διότι η αριστεία διακρίνεται ακόμα και στον τρόπο με τον οποίο παραχωρεί κάποιος τη θέση του στο λεωφορείο σε ένα συνάνθρωπό του.

Ενώ είναι εύκολο να δώσουμε ένα ορισμό γενικής χρήσης για την αριστεία, αν απώτερος σκοπός είναι η υλοποίησή της, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν. Δεν αρκούν ορισμοί διαχειριστικού τύπου που ακούγονται μεν ωραία, αλλά στην πράξη δε βγάζουν πουθενά. Ίσως ένα από τα πολυτιμότερα μαθήματα της ελληνικής κρίσης είναι ότι η ανακύκλωση κονσερβαρισμένων σχημάτων δεν αποδίδει. Από ένα σημείο και μετά, οι διαχειριστικές προσεγγίσεις αδυνατούν να παράγουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, κάτι για το οποίο υπάρχει λόγος.

Η τελική κατάρρευση είναι αναπόφευκτη διότι η ζημιά έχει αθροιστικό χαρακτήρα. Έτσι, ενώ κάποιοι αφαιρούν επιλεκτικά λίγη αριστεία εδώ και λίγη εκεί, εξυπηρετώντας στενούς βραχυπρόθεσμους στόχους, οι ευρύτερες συνέπειες είναι απρόβλεπτες και μη ελεγχόμενες. Σε κάποια στιγμή, το συνολικό σύστημα γίνεται αναξιόπιστο και αντί για λύσεις μπαίνουν συνεχώς μπαλώματα. Τελικά καταλήγουμε σε ένα απίθανο κατασκεύασμα που κάνει κάθε καλόπιστο πολίτη να αναρωτιέται με ποιο σκεπτικό κρίνεται απαραίτητη η συνέχιση της ύπαρξής του.

Ένας διαχειριστής μπορεί να συνυπάρξει με την αριστεία αλλά αδυνατεί να συνθέσει αριστεία. Ο λόγος είναι απλός: ο διαχειριστής ωφελείται από τη χαλαρότητα στη δομή της αριστείας. Οπότε, αν αποκτήσει πρόσβαση στους δομικούς μοχλούς της, θα τους κινήσει έτσι ώστε να κάνει την ανάγκη της παρουσίας του όσο γίνεται πιο αισθητή, και τη δουλειά του όσο γίνεται πιο εύκολη. Αρκεί να έχει τη δυνατότητα να στρέφει την προσοχή των πολλών αλλού, έτσι ώστε ο κύκλος να επαναλαμβάνεται. Το σχήμα λειτουργεί εξίσου καλά με περισσότερους του ενός διαχειριστές, οι ρόλοι των οποίων περιοδικά εναλλάσσονται, ενώσω η αριστεία δέχεται συνεχή διαβρωτικά πλήγματα, πότε με τις σκοπιμότητες του ενός και πότε με την ανοχή ή την αδιαφορία του άλλου.

Κράτος

Σε κάθε δημοκρατικά οργανωμένη πολιτεία, το κάθε πολιτικό κόμμα έχει τη δική του αντίληψη για την δομή οργάνωσης του κράτους. Σε ένα βαθμό, αυτό είναι ένα υγιές συστατικό κάθε δημοκρατίας.

Ένα μεγάλο τμήμα του κράτους υπάρχει για να προσφέρει συγκεκριμένες υπηρεσίες στους πολίτες, όπως έκδοση ταυτοτήτων, διαβατηρίων και πιστοποιητικών γεννήσεως, πληρωμή οφειλών και συντάξεων, συλλογή πληρωμών και φόρων, ανάμεσα σε πολλές άλλες. Σε αυτό τον τομέα, η αριστεία συγκλίνει στην υλοποίηση εκείνη όπου αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα μεγιστοποιούνται, σε συνδυασμό με την ελαχιστοποίηση του κόστους λειτουργίας και την ταυτόχρονη αύξηση της αξιοπιστίας του.

Με αυτή την έννοια, αριστεία στον τομέα των κρατικών υπηρεσιών προς τους πολίτες σημαίνει την πλήρη και

 

έξυπνη αυτοματοποίησή τους. Ναι μεν οι πολίτες πρέπει να ανεχθούν ένα «κρύο» μηχανιστικό κράτος, όμως το συνολικό παραγωγικό όφελος που δημιουργείται σε όλους τους τομείς ατομικής και κοινωνικής δραστηριότητας (αγορά, κοινωφελής δράση, παιδεία, πολιτισμός, έρευνα) θα είναι πολλαπλό, μια και θα απελευθερωθούν σημαντικοί οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι. Με αυτόν τον τρόπο εκλείπει οριστικά η δυνατότητα εκμετάλλευσής του από τους εκάστοτε κομματικούς διαχειριστές. Ο εξορθολογισμός των κρατικών διαδικασιών πιστοποίησης στοιχείων, παροχής υπηρεσιών και επικοινωνίας με τον πολίτη μπορεί να γίνει εύκολα και αξιόπιστα με υπάρχουσες τεχνολογίες κλίμακας και να υλοποιηθεί με την ενεργή συμμετοχή ελληνικών εταιρειών, τεχνολογικών και κοινωφελών ιδρυμάτων.

Άραγε ποια κυβέρνηση ή κόμμα θα δεχτεί να πρωτοστατήσει σε αυτή την «επανάσταση αριστείας» στην κρατική μηχανή, όταν αυτή οδηγεί μαθηματικά σε ανυπαρξία την πολύτιμη δεξαμενή των ψηφοφόρων που επωφελούνται τα μέγιστα από την μια ή την άλλη παροχή, προσφέροντας την ψήφο τους ως ενέχυρο;

Αν συμφωνήσουμε ότι η εκδοχή της ελληνότροπης αριστείας στο κράτος περνάει από την ελαχιστοποίησή του -από την άποψη απασχόλησης ανθρώπινου δυναμικού- και την έξυπνη αυτοματοποίησή του, τότε δύσκολα αυτή η πορεία θα αρχίσει αυτοβούλως από την εκάστοτε κυβέρνηση ή τη Βουλή, εκτός και αν δημιουργηθεί ένας προεκλογικός μηχανισμός δέσμευσης (pledging) υποψηφίων πολιτευτών.

Στις ΗΠΑ, υπάρχουν παραδείγματα της πρακτικής των pledges (δεσμεύσεων, υποσχέσεων) στην πολιτική όπως και στον μη κερδοσκοπικό (φιλανθρωπικό) τομέα. Ίσως να είναι γνωστή η περίφημη «δέσμευση προσφοράς» (Giving Pledge), η οποία δημιουργήθηκε το 2010 με σκοπό να προτρέψει όσο γίνεται περισσότερους δισεκατομμυριούχους να παραχωρήσουν τουλάχιστον τη μισή περιουσία τους  σε κοινωφελείς σκοπούς [13]. Μέχρι σήμερα, η δέσμευση αυτή φέρει την υπογραφή 204 δισεκατομμυριούχων από 23 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Μπιλ Γκέιτς και Γουόρεν Μπάφετ, οι οποίοι ανήκουν στους συνιδρυτές της.

Οι γραπτές δεσμεύσεις στην πολιτική έχουν χρησιμοποιηθεί ως τακτική ικανοποίησης συγκεκριμένων αιτημάτων. Πριν τις εκλογές του Νοεμβρίου 2012, το 98% των Ρεπουμπλικάνων στο Κογκρέσο (238/242), το 87% των γερουσιαστών (41/47) καθώς και όλοι πλην ενός από τους υποψήφιους για την προεδρία των ΗΠΑ, είχαν υπογράψει την «υπόσχεση προστασίας από τη φορολογία» (Taxpayer Protection Pledge) με την οποία δεσμεύονταν γραπτώς και δημοσίως να καταψηφίσουν οποιαδήποτε πρόταση νόμου αυξάνει τον φόρο εισοδήματος για άτομα ή επιχειρήσεις [14]. Η δέσμευση αυτή ανέφερε ότι «o υπογεγραμμένος τάδε δεσμεύομαι απέναντι στους ψηφοφόρους μου να καταψηφίσω όλες ανεξαιρέτως τις προσπάθειες για αύξηση της φορολογίας.»

Με αυτόν τον τρόπο, οι ψηφοφόροι όχι μόνο ενημερώνονται για τη θέση ενός υποψηφίου, πχ. ως προς τη φορολογία, αλλά γνωρίζουν αν προτίθεται να δεσμευθεί δημόσια και ενυπόγραφα επ’ αυτού.

Μπορεί κάτι τέτοιο αρχικά να μοιάζει ανεφάρμοστο για τα σημερινά ελληνικά πολιτικά δεδομένα, όμως αν δομηθεί και εκτελεστεί σωστά, μπορεί να δράσει ως καταλύτης για την επίτευξη αριστείας σε κάθε πεδίο δράσης, συμπεριλαμβανομένου και του τομέα της κρατικής παροχής υπηρεσιών προς τον πολίτη, δρομολογώντας έτσι τη σταδιακή απαγκίστρωση μεγάλου μέρους του κράτους από κομματικές επιρροές.

Αγορά

Ποια μορφή έχει η ελληνότροπη αριστεία σε όλο το φάσμα επαφής ιδεών, υπηρεσιών και προϊόντων με την αγορά; Δεδομένου ότι επιτυχής είσοδος στην αγορά σημαίνει «παράγω/διαθέτω κάτι, για το οποίο υπάρχει ζήτηση, με ικανό περιθώριο κέρδους», η αριστεία πρέπει να δομηθεί έτσι ώστε ελληνικές ιδέες, υπηρεσίες και προϊόντα να επιτύχουν αυτόν το στόχο, εντός και εκτός Ελλάδας. Πέρα από τα γνωστά διαχειριστικά προαπαιτούμενα, όπως ανταγωνιστικό κόστος παραγωγής, υψηλή ποιότητα, έμφαση στην τεχνολογία και σε καλά εκπαιδευμένο προσωπικό, η αριστεία απαιτεί κάτι ακόμα: την απόλυτα συντονισμένη δράση για την προώθηση των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών. Αν αυτό γίνει σωστά, αρχίζοντας από τους εμπορικούς ακολούθους των πρεσβειών μέχρι τους τοπικούς συνεταιρισμούς αλλά και εκμεταλλευόμενοι συνέργειες διαφορετικών κλάδων της οικονομίας, όπως πχ. τον εφοδιασμό ξενοδοχείων με επιλεγμένα ελληνικά προϊόντα ή την προώθηση ελληνικών εξαγωγών με έξυπνες πρωτοβουλίες κλίμακας, θα επιτευχθεί η αναζωογόνηση του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος έχει τραγικά αφεθεί στη μοίρα του.

Αν πχ. το κράτος «βάλει πλάτη» προωθώντας τις εξαγωγές με συγκεκριμένους στόχους (πχ. δέσμευση για ετήσια αύξηση τουλάχιστον κατά 5% για τα επόμενα 5 χρόνια), οι εταιρείες που αναμένεται να επωφεληθούν θα μπορούν να προσλάβουν πρόσθετο προσωπικό σε ορίζοντα πενταετίας για να τις καλύψουν. Με τον τρόπο αυτό, η μετάβαση δημόσιων υπαλλήλων από τον κρατικό στον ιδιωτικό τομέα θα είναι ομαλή, προβλέψιμη και παραγωγική  για την οικονομία.

Η έμφαση στην υποστήριξη νέων εταιριών (startups), ιδιαίτερα στους τομείς εφαρμοσμένων τεχνολογιών, αποτελεί σημαντικό παράγοντα αριστείας στο χώρο του επιχειρείν. Επίσης σημαντικό είναι ένα πιο στενό και συστηματικό γεφύρωμα μεταξύ της εφαρμοσμένης πανεπιστημιακής έρευνας και του ιδιωτικού τομέα. Η δυσκολία πρόσβασης σε δεξιότητες και επενδυτικό κεφάλαιο δεν μπορεί να είναι τέτοιας κλίμακας που να στραγγαλίζει κάθε νέα προσπάθεια στα σπάργανα της δημιουργίας της. Επενδυτικά, συμβουλευτικά και συνεργατικά σχήματα μπορούν να δράσουν συντονισμένα ώστε να υποστηριχτούν οι πιο αξιόλογες καινοτομίες.

Στον τομέα της αγοράς, αριστεία σημαίνει υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών, οπουδήποτε κι αν εφαρμόζονται, εφόσον φέρνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Με αυτή την έννοια, η επίτευξη αριστείας δεν αναλώνεται σε ιδεολογικούς πειραματισμούς ή ασυντόνιστες ενέργειες. Αν συμφωνήσουμε ότι ο τομέας της αριστείας στην αγορά είναι εκείνος που θα βγάλει την Ελλάδα από την κρίση, όλα τα υπόλοιπα, συμπεριλαμβανομένου και του κράτους, πρέπει να υπηρετήσουν στενά αυτόν το σκοπό.

Κοινωφελής δράση – Ο τρίτος πυλώνας

Σε κάθε κοινωνία, υπάρχουν ανάγκες που δεν μπορούν να καλυφθούν αποτελεσματικά από τον ιδιωτικό ή τον κρατικό τομέα. Αυτό δημιουργεί ένα κενό το οποίο καλείται να καλύψει η κοινωφελής δράση. Είναι ο τομέας δραστηριότητας των μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) και άλλων κοινωφελών σχημάτων. Ως αποτέλεσμα, ΜΚΟ σε συνεργασία με ιδιωτικούς ή κρατικούς φορείς, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες που δεν θα ήταν δυνατό να υλοποιηθούν διαφορετικά.

Η αριστεία σε αυτό τον τομέα μεγιστοποιεί την συμμετοχική δυνατότητα των ενεργών πολιτών ανεξαρτήτως ηλικίας. Είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αποκτήσουν νέοι μαθητές πολύτιμες εμπειρίες, επεκτείνεται δε και στις μεγαλύτερες ηλικίες αρκεί ο κάθε πολίτης να μπορεί να επιλέγει τον πιο κατάλληλο γι’ αυτόν τρόπο κοινωφελούς προσφοράς. Η κοινωφελής δράση είναι ίσως η μόνη ασφαλιστική δικλείδα που έχει μια κοινωνία σήμερα για να μην απωλέσει τον ανθρώπινο χαρακτήρα της σε βάθος χρόνου. Προσκαλεί συνεχώς τα μέλη της να συμμετέχουν σε υπάρχουσες κοινωνικές δράσεις, δομές και πρωτοβουλίες, ή να δημιουργήσουν και να υλοποιήσουν νέες.

Στο κοινωφελές πεδίο η αριστεία στοχεύει στην ανύψωση της συλλογικής ποιότητας των ανθρώπινων σχέσεων στην κοινωνία. Αν αυτό εισχωρήσει στην καθημερινότητα ως δομική απαίτηση της κοινωφελούς αριστείας, τα αποτελέσματα θα είναι άμεσα και θεαματικά.

Όπως και στην αγορά, η αριστεία στην κοινωφελή δράση συγκλίνει στους τρόπους εκείνους που παράγουν επιθυμητά αποτελέσματα. Βέλτιστες πρακτικές, συνεργασίες κλίμακας, ανταλλαγές εμπειριών και αλληλοϋποστήριξη μεταξύ ΜΚΟ είναι κοινές πρακτικές σε διακρατική κλίμακα. Αποτελούν δε πολύτιμες ευκαιρίες για όσους επιθυμούν να διευρύνουν τους ορίζοντές τους αποκτώντας μοναδικές εμπειρίες τις οποίες μπορούν να μεταφέρουν και σε άλλους χώρους της επαγγελματικής ή κοινωνικής τους δραστηριότητας.

Η κοινωφελής δράση δεν περιορίζεται μόνο στον εθελοντισμό. Στην ουσία πρόκειται για τον τρίτο πυλώνα της κοινωνίας, αν πρώτος θεωρηθεί το κράτος και δεύτερος ο ιδιωτικός τομέας.

Με αυτή την έννοια, ο τρίτος πυλώνας είναι ο κοινωφελής, μη κρατικός τομέας, αποτελούμενος από εταιρίες-φορείς (σωματεία, οργανισμούς, ιδρύματα) μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (ΕΜΚΧ).  Από λογιστική άποψη, μια ΕΜΚΧ είναι μια εταιρική μορφή η οποία δεν έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει κέρδη από την λειτουργία της στους ιδιοκτήτες-μετόχους της.  Ό,τι έσοδα υπάρξουν μένουν στην εταιρεία ώστε να εξυπηρετηθούν οι καταστατικοί στόχοι της.  Αν, πχ. αναφερόμαστε σε ένα νοσοκομείο, τότε αντί για μερίσματα σε μετόχους, τα χρήματα μπορούν να διατεθούν σε διαγνωστικές τεχνολογίες αιχμής ή για μια νέα πτέρυγα.  Το καταστατικό, το Διοικητικό Συμβούλιο και η οργανωτική δομή της ΕΜΚΧ είναι τέτοια που εξυπηρετούν και υποστηρίζουν αυτούς τους σκοπούς με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Το νομικό και φορολογικό πλαίσιο κάθε χώρας προσδιορίζει τους τύπους και υποχρεώσεις των ΕΜΚΧ.  Στις ΗΠΑ, οι ΕΜΚΧ εξαιρούνται από την φορολογία και υποχρεούνται να δαπανούν ένα μίνιμουμ των κεφαλαίων τους (>5%) ανά έτος. Με βάση στοιχεία του 2015, υπάρχουν εγγεγραμμένες περίπου 1,6 εκατομμύρια ΕΜΚΧ με συνολικά κεφάλαια 5,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σχεδόν 30% του αμερικανικού ΑΕΠ (2019).  Το 2017, οι συνολικές φιλανθρωπικές δωρεές από ΕΜΚΧ ήταν 410 δις δολάρια, ύψος ρεκόρ. Υπολογίζεται ότι το 2015 ο μη κερδοσκοπικός τομέας συνεισέφερε συνολικά 985 δις δολάρια στην οικονομία της χώρας, περίπου 5% του ΑΕΠ (2019).  Κατά το 2017, περίπου το 25% των ενήλικων στις ΗΠΑ προσέφεραν 8.8 εκατομμύρια ώρες σε εθελοντικές υπηρεσίες, η αξία των οποίων εκτιμάται σε 195 δις δολάρια. [15]

Μια μεθοδική ανάπτυξη του οικοσυστήματος των ΕΜΚΧ στην Ελλάδα στη βάση των αρχών που έχουν υιοθετηθεί από πολλές ανεπτυγμένες χώρες, προσαρμοσμένο κατάλληλα στην ελληνική πραγματικότητα, μπορεί να αποτελέσει μοχλό και εργαλείο επιτάχυνσης του αναπτυξιακού κύκλου, να βοηθήσει στην ίδρυση και υποστήριξη νέων κοινωνικών πρωτοβουλιών, και να προσφέρει εναλλακτικές επιλογές για τον εξορθολογισμό του κρατικοκεντρικού συστήματος που έχει αποδειχθεί ανεπαρκές για να καλύψει αποτελεσματικά τις σύγχρονες ανάγκες της Ελλάδας.
Οι εταιρικές δομές των ΕΜΚΧ επιτρέπουν τη συστηματοποίηση του τρίτου πυλώνα και την ανάπτυξη αποτελεσματικών φιλοσοφιών και στρατηγικών κοινωφελούς δράσης σε τοπική αλλά και παγκόσμια κλίμακα. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά ένα άρθρο του Μπιλ Γκέιτς στο περιοδικό Fortune (2012) όπου αναπτύσσει την φιλοσοφία του, την «καταλυτική φιλανθρωπία» (catalytic philanthropy), η οποία βοηθάει μέσω του οικοσυστήματος των ΕΜΚΧ στη διαμόρφωση και υλοποίηση νέων πρωτοβουλιών και προγραμμάτων σε τοπικό, εθνικό και διακρατικό επίπεδο.  Επιπρόσθετα, στην προσωπική του ιστοσελίδα, ο Μπιλ Γκέιτς εξετάζει διεξοδικά την αποτελεσματικότητα της καταλυτικής φιλανθρωπίας ως εργαλείο καινοτομίας, ακριβώς εκεί όπου αγορές και κυβερνήσεις αδυνατούν να συνεργαστούν αποτελεσματικά [16].

Στις ΗΠΑ, η δράση του τρίτου πυλώνα επεκτείνεται αποτελεσματικά στους τομείς της υγείας, της προσχολικής, σχολικής και ανώτατης εκπαίδευσης, καθώς και στους τομείς των συμβουλευτικών υπηρεσιών και της στοχευμένης έρευνας.

Παιδεία

Η αριστεία στον τομέα της παιδείας απαιτεί την ισόρροπη προετοιμασία των νέων ως προς τις δεξιότητες που απαιτεί η αγορά, την ολοκλήρωσή τους ως υπεύθυνους ανθρώπους και πολίτες. Στηρίζεται στην κατάκτηση γνώσεων μέσω εφαρμοσμένης και διαδραστικής μάθησης (immersive learning) καθώς και την κατανόηση των βαθύτερων συσχετισμών μεταξύ θεμελιωδών εννοιών, σε αντιδιαστολή με μια διαδικασία εκμάθησης που στηρίζεται και ανταμείβει τη στείρα απομνημόνευση και το μιμητισμό. Η ελληνότροπη αριστεία στην παιδεία προϋποθέτει μύηση στην τέχνη και την τεχνική της συνθετικής σκέψης των Ελλήνων, ήδη από τις μικρότερες μαθητικές ηλικίες.

Εφόσον η παιδεία αποσκοπεί στην ολοκληρωμένη προετοιμασία των αυριανών πολιτών, πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα. Το σχολικό πρόγραμμα δεν μπορεί να εξαντλείται σε μια όλο και πιο πιεστική συσσώρευση αποξηραμένων γνώσεων, από ανθρώπους που -ενώ θα έπρεπε να εμπνέουν τα νέα παιδιά με την εκρηκτική δυναμικότητα της ελληνότροπης συνθετικής σκέψης-  αναγκάζονται να διαχειρίζονται την καθημερινή μετριότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, εντός του οποίου, μαθητές και διδασκόμενοι έχουν από κοινού εγκλωβιστεί.

Αριστεία στην παιδεία σημαίνει να συμφωνήσουμε πχ. ποια διαβάσματα, ποιες γνωστικές εμπειρίες βοηθούν ένα νέο μαθητή να γνωρίσει τον πλούτο του ελληνικού λόγου και της ελληνικής σκέψης με τρόπο που να δένουν αυτά αναπόσπαστα με το παρόν και το μέλλον του. Αν αυτό δεν πετύχει, η αποτυχία είναι διπλή: κατά πρώτο, έχει χαθεί μια μοναδική ευκαιρία παιδείας, και κατά δεύτερο, η ελληνική σκέψη (όπως έχει διδαχθεί) έχει εκπέσει στην εκτίμησή του μαθητή ως πολύτιμος τρόπος άντλησης και απόδοσης νοήματος.

Στο βαθμό που η επαφή με την σκέψη των κορυφαίων Ελλήνων θεωρείται αγγαρεία, έχουμε αποτύχει οικτρά. Ευτυχώς, οπουδήποτε κι αν ταξιδέψει κανείς εκτός Ελλάδας, οι πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες είναι γεμάτες με βιβλία για τη μοναδική προσφορά των Ελλήνων στον παγκόσμιο πολιτισμό. Αυτό είναι ικανό να επανορθώσει τη ζημιά που προκαλεί η στείρα διδασκαλία η οποία κατά κανόνα γίνεται στην Ελλάδα από τα μαθητικά χρόνια, χωρίς να φυσικά να αγνοείται η ύπαρξη ή να μειώνεται η προσφορά των όποιων φωτεινών εξαιρέσεων.

Αν η διδασκαλία του τρόπου σκέψης των Ελλήνων δεν γίνει σωστά στο ελληνικό σχολείο, θα συνεχίσουμε να χάνουμε κάτι σημαντικό, το οποίο, ενώ οι ξένοι καλλιεργούν συστηματικά στα σχολεία τους, εμείς στερούμε από τα Ελληνόπουλα τη δυνατότητα να σκέπτονται και να συνθέτουν ελληνότροπα.

Στις ΗΠΑ, η συμβολή του τρίτου πυλώνα στο χώρο της πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας αλλά και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι σημαντική. Η μεγάλη επιτυχία των δημοσίων σχολείων τύπου “public charter” τα οποία έχουν τη μορφή ΕΜΚΧ είναι ένα φωτεινό παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ κράτους (Υπουργείου Παιδείας) και κοινωφελών εκπαιδευτικών φορέων.

 

Τα σχολεία αυτά είναι μεν δημόσια (μη ιδιωτικά) αλλά ταυτόχρονα μη κρατικά, διοικούνται από ανεξάρτητα τοπικά ΔΣ, με επόπτευση του υπουργείου παιδείας της εκάστοτε πολιτείας, και έχουν ως καταστατική αποστολή (charter) να παρέχουν στους μαθητές τους συγκεκριμένες γνώσεις πέρα και πάνω από την επίσημη διδακτική ύλη που απαιτεί η εθνική νομοθεσία και η κάθε πολιτεία ξεχωριστά. Ενδεικτικά αναφέρω το Socrates Academy (Βόρεια Καρολίνα, ΗΠΑ) και το Archimedean School (Φλόριδα, ΗΠΑ).  Σκοπός των σχολείων αυτών είναι να εκπαιδεύουν τους μαθητές τους ελληνότροπα, μέσα σε ένα περιβάλλον που προωθεί αποτελεσματικά την ανάπτυξη διαφοροποιημένων στρατηγικών μάθησης, οι οποίες αποδεδειγμένα αποτελούν κλειδιά επιτυχίας για το μέλλον των παιδιών. [17]

Αριστεία στην παιδεία σημαίνει ανάπτυξη της νεανικής συνθετικής ικανότητας με αξιώσεις δημιουργίας προτάσεων καθολικού σκοπού. Αυτό κατορθώνεται μόνο μέσω μιας μύησης η οποία οδηγεί σε πρωτότυπους και πρωτοποριακούς νοητικούς συλλαβισμούς με υψηλότερη συνειδησιακή πληροφορία. Εκεί αρίστευσαν, αριστεύουν και θα αριστεύουν οι μυημένοι στην ελληνική σκέψη.

Αν η παιδεία στην Ελλάδα δεν βοηθάει μεθοδικά τον μαθητή που επιθυμεί και μπορεί να φτάσει σε αυτό το σημείο, ελληνότροπη αριστεία δεν υπάρχει. Ανθίζει όμως ευτυχώς αλλού, οπότε αποτελεί εν δυνάμει κίνητρο και ζωντανό παράδειγμα για την εφαρμογή δοκιμασμένα επιτυχημένων μοντέλων ελληνότροπης αριστείας στην παιδεία και στο έδαφος της χώρας που τις δημιούργησε.

Πολιτισμός

Αν η Ελλάδα διαθέτει μια βαριά βιομηχανία, αυτή δεν είναι ο τουρισμός αλλά ο πολιτισμός της. Απλά δεν έχουμε την απαραίτητη διορατικότητα να το θέσουμε όλο αυτό σε ενέργεια. Πεντάστερα ξενοδοχεία και παραλίες με ξαπλώστρες έχουν κι άλλες χώρες. Πολιτισμό χιλιετηρίδων που να γεωμετρεί με γενναιότητα πάνω στα φαινόμενα διαθέτει μόνο η Ελλάδα.

Πρώτοι οι Έλληνες τόλμησαν να αρθρώσουν τις πιο σημαντικές έννοιες που μπόρεσε να συλλάβει ο ανθρώπινος νους και τους έδωσαν μοναδικό και διαχρονικό περιεχόμενο. Σπάνια ένας πολιτισμός κατορθώνει και τα δύο τόσο αξιοθαύμαστα. Δεν είναι τυχαίο ότι δεν υπάρχει άλλος πολιτισμός που να κάλυψε τόσα πολλά, τόσο σημαντικά σε τόσο σύντομο διάστημα.

Ο πολιτισμός αυτός έχει ήδη αυτονομηθεί στην παγκόσμια ανθρώπινη συνείδηση, οπότε δεν μας έχει ανάγκη. Ούτε το σύνταγμά μας μάς κάνει δημοκρατικότερους από άλλους λαούς, ούτε η οικονομία μας πλουσιότερους, ούτε και τα μουσεία, οι αρχαιότητες ή οι παραλίες «μας» είναι δημιούργημα μιας δικής μας πρότασης πολιτισμού. Όλα αυτά θα βρουν άξιους φύλακες-διαχειριστές και χωρίς εμάς.

Αν έχουμε κάτι ιδιαίτερο να προσθέσουμε στο χώρο του πολιτισμού που να παραπέμπει σε αριστεία, αυτό θα προκύψει από την συνειδητοποίηση ότι, για τους Έλληνες, πολιτισμός σημαίνει τρόπος αντίληψης των φαινομένων που οδηγεί σε αρμονία λόγου, δηλαδή σε μια πιο αρμονική συνδιάλεξη με το σύμπαν [18].

Αριστεία στον πολιτισμό σημαίνει να αποκτήσει η Ελλάδα -με την αξία της- τη φωνή που της αρμόζει. Καθώς το δυτικότροπο μοντέλο τρίζει συθέμελα, η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στα πολιτικά και πολιτιστικά δρώμενα του πλανήτη. Μόνο η Ελλάδα θα μπορούσε πχ. να διοργανώσει ένα ετήσιο παγκόσμιο συνέδριο για την αξιολόγηση της υγείας της Δημοκρατίας ανά τον κόσμο. Μόνο η Ελλάδα θα μπορούσε να διοργανώσει Ολυμπιακούς αγώνες πολιτισμού (Cultural Olympiads) με σκοπό τη πιο ουσιαστική επικοινωνία, συνεργασία και αρμονική συνύπαρξη των λαών, με ιδιαίτερη έμφαση στις ευαισθησίες των νέων. Μόνο η Ελλάδα θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα παγκόσμιο φόρουμ για να συζητιούνται τα βαθύτερα προβλήματα που απειλούν το μέλλον της ανθρωπότητας έτσι ώστε να αναζητούνται συλλογικά και να διαμορφώνονται συνθετικά βιώσιμες λύσεις.

Ελληνότροπη αριστεία στον τομέα του πολιτισμού σημαίνει στενή συνεργασία των υπουργείων Εξωτερικών, Πολιτισμού και Παιδείας. Διότι ο ελληνικός πολιτισμός είναι το πιο ισχυρό νόμισμα που υπήρξε ποτέ, με την έννοια ότι το αντίκρισμά του στην πανανθρώπινη συνείδηση ξεπερνάει κάθε συμβατική νομισματική αξία. Μια στοχευμένη συνεργασία των τριών αυτών υπουργείων μπορεί να φέρει τον ελληνικό πολιτισμό και την σκέψη των Ελλήνων σε κάθε χώρα και γωνιά του πλανήτη και να κάνει την Ελλάδα τον φυσικό τόπο διεθνών πρωτοβουλιών για την από κοινού αναζήτηση συνθετικών λύσεων με καθολικές αξιώσεις στις κυριότερες παγκόσμιες πολιτισμικές αγωνίες της εποχής μας.  Το εύρος των πολιτισμικών προκλήσεων είναι πλατύ: αλληλοκατανόηση μεταξύ εθνών/θρησκειών/ιδεολογιών κλπ., σεβασμός περιβάλλοντος, εθνικισμός, παγκοσμιοποίηση, ραγδαία αύξηση της κατάθλιψης και των αυτοκτονιών -ιδιαίτερα των νέων- στις αναπτυγμένες κοινωνίες, αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου.

Είναι μια ευκαιρία που μόνο η Ελλάδα διαθέτει για να μπει δυναμικά και με υψηλές προσδοκίες στο παγκόσμιο πολιτιστικό και ιστορικό γίγνεσθαι. Αντίστροφα, αν η Ελλάδα δεν αναλάβει τον ιστορικό ρόλο που της αρμόζει, δεν υπάρχει εναλλακτική πολιτισμική πρόταση ανάλογης διαχρονικής εμβέλειας. Είναι κρίμα που αντί να γράφονται άρθρα επ’ αυτού και να εξετάζονται βέλτιστοι τρόποι υλοποίησης μιας εθνικής στρατηγικής ελληνότροπης πολιτισμικής αριστείας, ασχολούμαστε με θέματα που σε μια πενταετία δεν θα τα θυμάται κανείς. Με αυτό και μόνο το κριτήριο μνήμης αν λειτουργήσουμε, τα όσα «σημαντικά» ακούμε καθημερινά στα ΜΜΕ και διαβάζουμε στις εφημερίδες αποδεικνύονται ασήμαντα και άσχετα με την αριστεία.

Λύση υπάρχει λοιπόν, όμως απαιτεί ριζική αναθεώρηση των τρόπων σύνθεσης και ιεράρχησης της καθημερινότητάς μας.

Αν η αριστεία στον πολιτισμό επιτευχθεί, άνθρωποι από όλο τον κόσμο, οι οποίοι επιθυμούν να εμβαθύνουν στην σκέψη των Ελλήνων, θα επισκέπτονται την Ελλάδα επανειλημμένα, όχι ως περαστικοί τουρίστες, αλλά ως δια βίου μαθητές του ελληνικού πολιτισμικού θαύματος. Το ΕΚΠΑ και άλλα ανώτατα ιδρύματα θα μπορούσαν να συνθέσουν διαδραστικά προγράμματα Ελληνικού Πολιτισμού παγκόσμιας εμβέλειας στις πιο κύριες γλώσσες. Η ελληνική γλώσσα, το ελληνικό φως, σε συνδυασμό με την ευκολία επίσκεψης σε μοναδικούς αρχαιολογικούς και μουσειακούς χώρους αποτελούν μοναδικό στοιχείο διαφοροποίησης της Ελλάδας στη δόμηση της πιο γνήσια ανθρωποκεντρικής πρότασης πολιτισμού. Αυτό αποτελεί ένα μοναδικό εθνικό πλεονέκτημα που δεν πρέπει με κανένα τρόπο να μείνει ανεκμετάλλευτο, διότι αν υλοποιηθεί σωστά δεν μπορεί να το απειλήσει κανένας ανταγωνισμός.

Αν η Ελλάδα αναδειχθεί σε πολιτιστικό προορισμό παγκόσμιας εμβέλειας (όχι μόνο για τις αρχαιότητες και τα μουσεία της αλλά για την συγκροτημένη πρόταση πολιτισμού της, όπως αυτή προσλαμβάνεται από τον σύγχρονο άνθρωπο), θα συνεισφέρει ταυτόχρονα μια βιώσιμη εναλλακτική λύση στο αδιέξοδο της ανεξέλεγκτης πορείας του παγκοσμιοποιημένου ανθρώπου μέσα σε μια κοινωνία εντατικοποιημένων σκοπιμοτήτων που σταδιακά τον συνθλίβει. Η Ελλάδα, μέσω της πρότασης πολιτισμού της, μπορεί να βοηθήσει τον σύγχρονο άνθρωπο να αναπληρώσει το χαμένο ψυχικό οξυγόνο που στερεί από την συνείδησή του η μονότροπη πορεία προς έναν όλο και πιο ανεξέλεγκτο καταναλωτισμό. Ενώ θα ήταν αναμενόμενο αυτό να ιδωθεί ως πιεστικός λόγος για άμεση αναθεώρηση των πολιτισμικών μας προτεραιοτήτων και προοπτικών, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να συμβαίνει προς το παρόν στην Ελλάδα.

Ο ρόλος της Ελλάδας στο χώρο του πολιτισμού είναι να υπενθυμίζει σε όλους τι σημαίνει άνθρωπος και γιατί δεν πρέπει να χάσουμε τις ευαισθησίες που με τόσους κόπους κατακτήσαμε ανά τους αιώνες. Αντίθετα, θα πρέπει να τις καλλιεργούμε, να τις αναπτύσσουμε και να τις κοινωνούμε μεταξύ μας. Αυτή υπήρξε, από αρχής χρόνου, η πολιτισμική παρακαταθήκη των Ελλήνων.

Μόνον έτσι θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία τις σοβαρές προκλήσεις του μέλλοντος, οι οποίες δεν γνωρίζουν σύνορα, εθνικότητες ή άλλες τεχνητές διακρίσεις. Αριστεία για την Ελλάδα στον πολιτισμό σημαίνει να αναλάβει με επιτυχία τον ρόλο της ως ταγμένος θεματοφύλακας της μόνης διαχρονικής πρότασης πολιτισμού που ακόμα και σήμερα μπορεί να συνθέσει νόημα ύπαρξης με καθολικές αξιώσεις.

Έρευνα

Η αριστεία στην έρευνα είναι νευραλγικής σημασίας για κάθε χώρα. Έρευνα σημαίνει επιτυχής αναζήτηση καινοτόμων απαντήσεων σε ερωτήσεις προτεραιότητας για την κοινωνία. Στο βαθμό που αυτές οι ερωτήσεις έχουν ευρύτερη εφαρμογή, η αριστεία στην έρευνα αξιολογείται αντικειμενικά, οι δε εκδοχές της συγκλίνουν.

Η ελληνική σκέψη χάρισε πλουσιότατο ερευνητικό περιεχόμενο σε κάθε τομέα της ανθρώπινης σκέψης και επιστήμης. Για τη σύγχρονη Ελλάδα, η έρευνα δεν αποτελεί προτεραιότητα.

Όμως, χωρίς έρευνα δε νοείται επιτυχία ούτε αριστεία σε οποιοδήποτε πεδίο. Ο λόγος είναι απλός: η αριστεία προαπαιτεί εξαντλητική αναζήτηση και αντικειμενική αξιολόγηση των τρόπων που οδηγούν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Απουσία ερευνητικού υποβάθρου απλά σημαίνει ότι αποφάσεις παίρνονται αυθαίρετα, με βάση κριτήρια υποδεέστερα. Άρα δε νοείται αριστεία σε οποιοδήποτε τομέα δίχως αριστεία στην έρευνα.

Ακόμα και η πιο απλή αλλαγή, πχ. μια πιο αποτελεσματική διαδικασία έκδοσης διαβατηρίων, απαιτεί αντικειμενική στάθμιση παραγόντων ρίσκου, κόστους, πλεονεκτημάτων κλπ. που μόνο μια σωστά μεθοδευμένη ερευνητική προεργασία μπορεί να προσδιορίσει.

Ένα από τα πλεονεκτήματα που φέρνει η έρευνα είναι η διαφάνεια που προκύπτει από την επιστημονική ανάλυση ενός προβλήματος. Αν οι δομές μιας κοινωνίας προσανατολιστούν έτσι ώστε να διευκολύνεται η έρευνα σε κάθε επίπεδο, τα οφέλη είναι σημαντικά και σε βάθος χρόνου δρουν πολλαπλασιαστικά.

Μόνο η έρευνα γεφυρώνει τα «τι» με τα «πώς», ενώ ταυτόχρονα απαντά στα «γιατί».

Ειδικότερα στο πεδίο της επιστημονικής έρευνας, υπάρχει σύγκλιση τρόπων αριστείας μεταξύ διαφορετικών χωρών. Το διαδίκτυο έφερε μια παγκόσμια επανάσταση στον τομέα της πρόσβασης σε αμέτρητα ερευνητικά, επιστημονικά και άλλα δεδομένα. Λεπτομερή μετεωρολογικά στοιχεία, δεδομένα αεροπορικών πτήσεων, εμπορικά και οικονομικά δεδομένα, εκλογικά δεδομένα, αποτελούν μερικές από τις κατηγορίες στοιχείων προσβάσιμες σε οποιονδήποτε ερευνητή ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με αυτά τα ζητήματα στις ΗΠΑ και σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Αυτό επηρεάζει ακόμα και το επίπεδο της ερευνητικής δημοσιογραφίας (investigative journalism), η οποία στηρίζεται πολύ περισσότερο σε αντικειμενικά δεδομένα, επιστημονικά και ερευνητικά συμπεράσματα παρά σε εικασίες, ευχολόγια, αοριστίες και κομματικές προτιμήσεις.

Και στο πεδίο της έρευνας, ο πυλώνας των ΕΜΚΧ μπορεί να διαδραματίσει επίσης καθοριστικό ρόλο. Ενδεικτικά αναφέρουμε την XPrize Foundation όπου ο -ιδρυτής και πρόεδρός της- Πήτερ Διαμαντής έχει κυριολεκτικά αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού στον τρόπο όπου καινοτόμες ιδέες περνούν από τη σύλληψη (concept) στην εμπορευματοποίηση (commercialization).  Τα περίφημα XPrizes είναι ανοιχτοί διαγωνισμοί (competitions) με συγκεκριμένα κριτήρια και προϋποθέσεις για στρατηγικές καινοτομίες σε συγκεκριμένους τομείς. Στην ουσία, το XPrize ενεργεί ως ερευνητικός «επιταχυντής», συμπιέζοντας δραματικά τον κύκλο σύλληψης-ανάπτυξης-εμπορευματοποίησης καινοτόμων δράσεων (product lifecycle), στρέφοντας παράλληλα την ερευνητική έμφαση στους τομείς εκείνους όπου η ανάγκη αυτή είναι μεγαλύτερη [19].

Συμπερασματικά

Η Ελλάδα θα ωφεληθεί από μια συστηματική προώθηση της αριστείας σε κάθε έναν από τους παραπάνω τομείς. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω στοχευμένων ατομικών ή συλλογικών πρωτοβουλιών σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης και της ομογένειας, η οποία έχει πολλά να προσφέρει στο θέμα της αριστείας.

Όπως κάθε τι που ενώνει, η αριστεία δεν έχει κομματικό ή ιδεολογικό πρόσημο. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι εύκολα ξαναφυτρώνει εκεί από όπου την έχουν ξεριζώσει.

Στην υπηρεσία και την προώθηση της αριστείας, όπως την περιγράψαμε, κανείς Έλληνας -όπου γης- δεν περισσεύει. Η σύνθεση και η υλοποίησή της είτε γίνεται με τρόπο καθολικό -και επιτυγχάνει το σκοπό της- ή δεν έχει νόημα. Διότι αν δεν μαγνητιστούν οι συνειδήσεις όλων προς μια κοινή κατεύθυνση αριστείας, δύσκολα η Ελλάδα θα βρει το δρόμο της και ακόμα δυσκολότερα θα κατορθώσει να αναλάβει το ρόλο που δικαιωματικά της αναλογεί.

Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτείται μια στρατηγική πολλών ταχυτήτων. Πρώτο βήμα θα μπορούσε να είναι μια σειρά στοχευμένων πρωτοβουλιών με σκοπό την άμεση υποστήριξη της αριστείας, όπου αυτό είναι εφικτό. Παράλληλα, η δημιουργία οργανωμένων δομών -ακόμα και ΕΜΚΧ εστιασμένων στην υπηρεσία της ελληνότροπης αριστείας- είναι απαραίτητη ώστε να κυριαρχήσουν νοοτροπίες αριστείας σε κάθε πεδίο κοινωνικής δράσης.

Σε βάθος χρόνου, οι νοοτροπίες αριστείας δρουν συνθετικά, επαληθεύοντας κάτι που είναι πανανθρώπινα γνωστό: την ανεπανάληπτη ικανότητα της ελληνότροπης σκέψης να αντιτάσσει μοναδικές σε σύλληψη και καθολικές σε σκοπό λύσεις στις πιο θεμελιώδεις υπαρξιακές αγωνίες του σύγχρονου ανθρώπου.

 

* Δρ. Ηλ/γος Μηχανικός (PhD), ζει και εργάζεται στις ΗΠΑ.

 

[1] Richard John Cunliffe, “A Lexicon of the Homeric Dialect”, σ. 54-55, Univ. of Oklahoma Press, 1977.

[2] Lidell and Scott,” Greek-English Lexicon”, abridged edition, σ. 102, Oxford University Press, 1984.

[3] Π. Χ. Δορμπαράκη, «Επίτομον λεξικόν της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης», σ. 141-142, εκδ. Εστία, 1989 (5η έκδοση).

[4] Γ. Μπαμπινιώτη, «Ετυμολογικό λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας», σ. 213-214, εκδ. Κέντρου Λεξικολογίας, 2010.

[5] «Ελληνότροπος σύνθεση νοήματος – O ελληνικός τρόπος σκέψης ως αιχμή διαφοροποίησης και επιτυχίας», εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ, 27 Μαρτίου 2015.

[6] βλ. [1]: ελεύθερος (σ. 124), τολμάω (σ. 387-388), μετρέω/μέτρον (σ. 267-268).

[7] Google Books – Ngram Viewer, https://books.google.com/ngrams/ [democracy, happiness].

[8] Θ. Ζιάκας, «Σύγχρονος Μηδενισμός», εκδ. Αρμός, 2008.

[9] Χ. Γιανναράς, «Finis Graeciae», εκδ. Ιανός, 2014.

[10] Σ. Ράμφος, «Πολιτική από στόμα σε στόμα», εκδ. Αρμός, 2016.

[11] Γ. Παπαδάκης, «Με του Διογένη το φανάρι», εφημ. ΠΑΤΡΙΣ, 21 Φεβ. 2017.

[12] Π. Σαββίδης, «Γιατί η Ελλάδα τετέλεσται», Ανιχνεύσεις, 14 Μαΐου 2019.

[13] https://www.givingpledge.org/ και σε πρόσφατο άρθρο στο protagon.gr (31/5/2019).

[14] https://en.wikipedia.org/wiki/Grover_Norquist#Taxpayer_Protection_Pledge

[15] “The Nonprofit Sector in Brief 2018”, National Center for Charitable Statistics, nccs.urban.org.

[16] Bill Gates, “Catalytic Philanthropy: Innovating Where Markets Won’t and Governments Can’t”, gatesnotes.com, 27 Μαρτίου 2014, και στο “Bill Gates: My New Model For Giving”, forbes.com, 18 Σεπτεμβρίου 2012.

[17] Public Charter Schools (Wikipedia), Charter schools: Ακαδημία Σωκράτη (Socrates Academy), Αρχιμήδεια Ακαδημία (Archimedean Schools), βλ. και σχετικό άρθρο Ν. Μιχαηλίδη στο ΒΗΜΑ, «Το θαύμα του Μαϊάμι και η ελληνική εκπαιδευτική ουτοπία», 4 Νοεμβρίου 2017.

[18] «Αρμονία λόγου και θεϊκότητα: Μια ελληνότροπη προσέγγιση», Ανιχνεύσεις, 10 Φεβ. 2019. (https://www.anixneuseis.gr/?p=202496)

[19] XPRIZE Foundation, XPrizes

 

spot_img

21 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Μας άλλαξε τα φώτα ο ηλεκτρολόγος απο τις ηπα με την αριστεια,αριστεύοντας πραγματικά και ο ίδιος στο πεδίο της φλυαρίας.Τόσα πολλά και κοινότοπα απλώς για να μας εκφράσει την αρχαιολαγνεία του,απο την οποία πάσχουν συνήθως οι έλληνες του εξωτερικού.
    Εμείς του εσωτερικού απο αριστεία βραβεία και μεγαλεία μπουχτίσαμε.Εξάλλου το αμερικανικό δόγμα του νικητή που τα παίρνει όλα,δέν μας ενέπνευσε ποτέ αληθινά εδώ. Εμείς τα θέλουμε όλα ανεξαρτήτως νίκης,πράγμα που σίγουρα είναι πιο φιλοσοφημένο και δίκαιο.

    ΥΓ Το τι θεωρειται άριστον κάθε φορά εξαρτάται απο τον τρέχοντα κυρίαρχο λόγο της εκάστοτε εποχής και του εκάστοτε τόπου. Παλιά στην ρούμελη θεωρείτο άριστος αυτός που θα σφάξει στην πλατεία του χωριού δέκα αρνιά στην σειρά,σήμερα άμα επιχειρήσει κάποιος να κάνει το ίδιο θα τον πάρουν σηκωτό.Η αριστεία είναι η προτροπή της εξουσίας για να διαμορφώνει πειθήνιους και εργατικούς υπηκόους,αλλά πέραν αυτού δέν φαίνεται ότι ωφέλησε πουθενά α λλού τις κοινωνίες (μήν πούμε ότι τις ζημίωσε κιόλας).Ακόμη και στην αρχαία ελληνική κοινωνία,η άνθιση της φιλοσοφίας,τέχνης κλπ,δέν χρωστάει τίποτα στην αριστεία. Ίσως να ωφείλουν κάτι οι αθλητές σε αυτήν, ίσως και οι πολεμιστές για να μάχονται πιο σκληρά και με φανατισμό,κάτι όμως που σήμερα είναι περιττό αφού η εξουσία χορηγεί τόσο στους στρατιώτες όσο και στους αθλητές χημικές και ναρκωτικές ουσίες με πολύ καλύτερα αποτελέσματα απο την αριστεία.
    Η αριστεία, όπως και η θρησκεία , σάν ντόπα του λαού θεωρείται απαρχαιωμένη και χωρίς σημαντική δράση. “Φούμαραν και ήταν τζούρα,φώναξαν τον τεκετζή,δέν κατάλαβαν μαστούρα,ήταν σκέτο τουμπεκί”,όπως λέει και το παλιό ρεμπέτικο δηλαδή με τους πέντε μάγκες του περαία.

  2. Βρε, βρε, καλώς τον. Το είχα προβλέψει. Μόλις θα έπεφτε ο Συριζα, θα εμφανιζόταν ο aspic. Τι μεγαλεία, ε; Ποιος στη χάρη μας!
    Και για να σοβαρευτούμε: η εμφάνιση του aspic σημαίνει έκλειψη του Συριζα. Ελπίζω κάποια στιγμή να μας πει ποιά θέση κατείχε. Θα έλεγα ότι ήταν ο ίδιος ο Τσίπρας αλλά ο aspic γνωρίζει γράμματα.

  3. Απο χθές έχω έρθει στο άλλο τόπικ το δικό σου με τα αναδιατεταγμένα δωρεάν αγαθά που θα μας φτειάχνουν τα ρομπότ,επειδή είδα τον άφαντο.
    Όπως έγραψα και εκεί,πέρασα να δώ μήπως τώρα που θα βγεί ο μητσοτάκης ξαναβρήκες τα λογικά σου,αλλά όπως βλέπουμε…
    Περιμένουμε με αγωνία την συνέχεια σου εκεί.

  4. “Η αριστεία είναι η προτροπή της εξουσίας για να διαμορφώνει πειθήνιους και εργατικούς υπηκόους,αλλά πέραν αυτού δέν φαίνεται ότι ωφέλησε πουθενά α λλού τις κοινωνίες (μήν πούμε ότι τις ζημίωσε κιόλας).Ακόμη και στην αρχαία ελληνική κοινωνία,η άνθιση της φιλοσοφίας,τέχνης κλπ,δέν χρωστάει τίποτα στην αριστεία”… “Η αριστεία, όπως και η θρησκεία , σάν ντόπα του λαού θεωρείται απαρχαιωμένη και χωρίς σημαντική δράση”

    Καρανίκα, εσύ;

  5. Όσοι ήταν από παλιά εδώ στις Ανιχνεύσεις, θα θυμούνται που τα μακροσκελή σχόλια τ’ αποκαλούσαμε “σεντόνια”. Ε, τούτο το άρθρο, ως προς την έκτασή του, δεν είναι απλώς “σεντόνι” αλλά ολόκληρο το τόπι του υφάσματος απ’ το οποιο φτιάχνονται τα σεντόνια.!

    Προσφέρεται ΑΡΙΣΤΑ για συζήτηση, αλλά δυστυχώς, ο κατακλυσμός των γεγονότων και των άρθρων, σε συνδυασμό με το περιορισμένο του χρόνου του καθενός, δεν επιτρέπει την πολυτέλεια της ενδελεχούς συζήτησης.

    Το πρώτο κείμενο το κ. Παπαδάκη που συνάντησα εδώ, μου φάνηκε δυσνόητο, στρυφνό, ίσως λίγο επιτηδευμένο, παρά τις κάποιες ιδέες με τις οποίες θα μπορούσε κανείς να ενθουσιαστεί (ιδίως αν είναι μαθηματικός). Ένα δεύτερο άρθρο, πάνω στο θέμα της φθοράς είχε πολύ διαφορετικά υφολογικά χαρακτηριστικά, που εμένα με πείσανε ότι υπάρχει μια έντιμη επιθυμία να γίνει κατανοητός χωρίς επιβλητική διάθεση, και μια εξίσου έντιμη επιθυμία να επικοινωνήσει εκ βαθέων με τον αναγνώστη μήπως βρεθεί κοινός τόπος.Επιπλέον ακολούθησε μια δομημένη, ήρεμη μεθοδολογία που επιχειρούσε να μην αφήνει κενά επιχειρηματολογίας. Τούτο το τρίτο άρθρο επιβεβαιώνει τα προηγούμενα ….. μέχρι που φτάνει κανείς στο σημείο που αρχίζει με την επικεφαλίδα “Κράτος”.

    Απ’ αυτό το σημείο και πέρα , κυριολεκτικά “μας αλλάζει τα φώτα” όπως λέει κι ο Ασπίκ, καθώς κατ’ εμέ διαπράττει το προαιώνιο αμάρτημα της “ΛΗΨΗΣ ΤΟΥ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟΥ”. Εκεί που μας έχει προετοιμάσει να διερευνήσουμε τι σημαίνει αριστεία και πως μπορούμε να την ορίσουμε, (ευτυχώς , αφήνει να εννοηθεί ότι αριστεία δεν νοείται ως ανταγωνισμός έως τελικής πτώσης για να ξεχωρίσει κάποιος νικητής, αλλά ως την αρετή του να γίνει το κάθε τι το καλύτερο που μπορεί αφού διερευνήσουμε τι μπορεί να σημαίνει “το καλύτερο”) , ξαφνικά αποφαίνεται πως είναι αυτονόητη τα εξής :”Με αυτή την έννοια, αριστεία στον τομέα των κρατικών υπηρεσιών προς τους πολίτες σημαίνει την πλήρη καιέξυπνη αυτοματοποίησή τους. Ναι μεν οι πολίτες πρέπει να ανεχθούν ένα «κρύο» μηχανιστικό κράτος, όμως το συνολικό παραγωγικό όφελος που δημιουργείται σε όλους τους τομείς ατομικής και κοινωνικής δραστηριότητας (αγορά, κοινωφελής δράση, παιδεία, πολιτισμός, έρευνα) θα είναι πολλαπλό, μια και θα απελευθερωθούν σημαντικοί οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι.”
    Ποιός δεν έχει φτάσει στα όρια της αντοχής του με την αυτματοποιημένη “εξυπηρέτηση πελατών” μέσω ηχογραφημένων μηνυμάτων σε τηλεφωνικές εταιρείες και οργανισμούς κοινής ωφέλειας ; (Για ν’ αναφερθούμε στο απλούστερο αν όχι απλοϊκότερο των παραδειγμάτων)

    Να πούμε ότι στο κεφάλιο Παδεία, έχει ένα μεγάλο δίκαιο : είναι η απόλυτη ΝΤΡΟΠΗ , το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών και Ελληικής Φιλοσοφίας να διδάσκεται με τρόπο άκρως αποκρουστικό για τα παιδιά , με αποτέλεσμα να γνωρίζουν πιο πολλά για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και την αρχαία ελληνική γλώσσα οι μη-έλληνες εν σχέσει προς τους Έλληνες. Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει ότι η όψιμη Ελληνομάθεια του Δυτικού κόσμου και η φρενίτιδα να προβάλλονται Ελληνικές έννοιες σε επίπεδο πολυεθνικών επιχειρήσεων, δεν μπορεί να είναι και τόσο “αθώα”.

    Επίσης έχει ένα μεγάλο δίκαιο στο κεφάλαιο περί πολιτισμού.

    Μετά αρχίζει με τους Bill Gates, και τις ΜΚΟ κλπ κλπ αφήνοντας την εντύπωση ότι το σκωτσέτζικο ντους είναι το νέο συναρπαστικό άθλημα…..
    Το σοκαριστικό φινάλε είναι εκεί που λέει για τον Πήτερ Διαμαντή για τον οποίο κατά σύμπτωση ήδη υπήρξε πρόσφατο άρθρο του οποίου η ΚΑΘΕ ΑΡΑΔΑ είναι μια γροθιά στο στομάχι… Απολαύστε : https://www.anixneuseis.gr/silicon-valey-%CE%B5%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF/ .

    Το “τσουνάμι που έρχεται” και η άνωθεν (από ποιούς και με ποιά κριτήρια;) εκ των υστέρων “εκπαίδευση” των ηγετών του κοσμου που αναφέρονται στο λινκ αυτό, ΠΟΙΑ ΣΧΕΣΗ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΕΝΝΟΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ; ΘΑ ΤΡΕΛΑΘΟΥΜΕ ΕΝΤΕΛΩΣ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ;;;

    Κάπου διάβασα , εδώ ; σε άλλο άρθρο ; ότι ο Πυθαγόρας θυσίασε 100 βόδια όταν ανακάλυψε την αρμονία των αριθμών… Επιπλέον τα δοκιμαζόμενα παιδιά μας αυτές τις μέρες στις Πανελλήνιες είχαν ως θέμα στην έκθεση απ’ ό, τι είδα,το θέμα της Δημοκρατίας, όπου αναφέρεται ότι ο Χέγκελ είχε πει ότι “ο κόσμος είναι ένα απέραντο σφαγείο”. Συνδυαστικά προκύπτει ότι όλοι τούτοι οι πρωτοπόροι που τόσο ενθουσιωδώς σαν μικρά παιδιά που ανακάλυψαν καινούργια γκατζετάκια , ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΙΑΝΟΗΘΟΥΝ γιατί τα σημερινά βόδια (εμείς δηλαδή) αντιδρούν στη θυσιαστική σφαγή τους. Μπορεί η Δημοκρατία να μην εξελίχθηκε , αλλά έχουν εξελιχθεί τα “βόδια” και καταλαβαίνουν τι πρόκειται να συμβεί. εστω κι αν αυτό είναι διαισθητικό.

    Η τελική εντύπωση που αφήνει το άρθρο , είναι αυτό της “πλεξίδας” , όπου περιελίσσεται “το φίδι” μαζί με τον ειρμό των όντως εξαιρετικών ιδεών και απόψεων.

    Πολλά, μα πάρα πολλά μπορούσαν να συζητηθούν καλύτερα αλλά το “τσουνάμι που έρχεται” δεν αφήνει περιθώρια. Και σαφώς δεν είναι “τσουνάμι Δημοκρατίας”….

    Όσον αφορά στα πολλά αυτονόητα που θα έπρεπε να ισχύουν όσον αφορά στη οικονομία και την έρευνα, υπάρχει λόγος που δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην Ελλάδα. Είναι δουλειά της “διερευντητικής δημοσιογραφίας” ν’ ανακαλύψει ποιοί και πόσοι ΝΟΜΟΙ και κανονισμοί του Ελληνικού Κράτους δυσχεραίνουν ή εμποδίζουν την οικονομική ανάπτυξη, γιατί και από ποιούς και με ποιές λογικές θεσπίστηκαν. Γιατί π.χ. οι Ελληνικές φακές κοστίζουν 2,40 ευρώ το κιλό ενώ οι Καναδικές …..1,80 ευρώ το κιλό ; Δεν μιλάμε για φακές απ το Κονγκό, αλλά από τον Καναδά που έχει ισχυρότερη οικονομία απ την Ελληνική. Δεν υπάρχουν έξοδα μεταφοράς απ την άλλη άκρη του κόσμους ; Ας μη μένουμε στ’ αυτονόητα -υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που εμποδίζουν την πραγματοποίηση των αυτονόητων.

    Να σταθώ σ’ ένα τελευταίο που μου έκανε εντύπωση :
    “Περιοριζόμαστε σε αυτά αν και το θέμα είναι ανεξάντλητο, διότι η αριστεία διακρίνεται ακόμα και στον τρόπο με τον οποίο παραχωρεί κάποιος τη θέση του στο λεωφορείο σε ένα συνάνθρωπό του.”
    Αυτό , κατά σύμπτωση το είχα αναφέρει σε μια έκθεση σχολική. Συγκεκριμένα με το παράδειγμα της παραχωρησης θέσης σε λεωφορείο Και το θυμάμαι, γιατί η αίσθηση που μου δημιουργήθηκε από την αξιολόγηση ήταν ότι έγραφα περίπου “αφελείς απλοϊκότητες”…….

    Αυτός ο ΥΠΕΡ- ΜΕΤΡΟΣ ορμητικός παγκόσμιος ενθουσιασμός με τον “καινούργιο κόσμο που ανατέλλει” . πρεπει να μας ευαισθητοποιήσει προς τη κατεύθυνση του “ο, τι λάμπει δεν είναι χρυσός” και ότι ο “λύκος μπορεί να ενδυθεί τη προβιά”.

    Απ’ το τρίπτυχο της Ελληνότροπης σκέψης ” Ελευθερία , Τόλμη , και Μέτρο” . καθώς και απ’ τον Ανθρωποκεντρικό της χαρακτήρα, ο καινούργιος κόσμος που ανατέλλει , εμπέδωσε μόνο την ΤΟΛΜΗ.

    Επειδή οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, δίκην ΤΣΟΥΝΑΜΙ κατά ομολογία των ίδιων των εγκεφάλων που τις εμπνέονται , το μόνο που μπορεί να κάνει κανείς είναι να καβαλήσει το …τσουνάμι ή να πνιγεί μέσα σ’ αυτό.
    Παράξενο που οι Έλληνες βροντοφώναζαν “ελευθερία ή θάνατος”.
    Η σημερινή “υποτονική” κατά πολλούς στάση των Ελλήνων, απέναντι στις εξελίξεις, δεν αποκλείεται να είναι η υπόκωφη επανάληψη κι εκδοχή του ίδιου αυτού συνθήματος…..

    “Η σιωπή των Αμνών” ….. O Eλληνικός πολιτισμός και ψυχή πιθανώς βρίσκεται πλέον στη φάση της ενδοσκόπησης κι αυτοκριτικής και επαναξιολόγησης , μετά τον αρχικό ενθουσιασμό και τη νοητική έκρηξη – τώρα που οι άλλοι τον ανακαλύπτουν με …αμετροέπεια.
    Υπάρχει μια έκφραση γι’ αυτό : ” Όταν εσύ πήγαινες, εγώ ερχόμουν”….

    https://tvxs.gr/news/sci-tech/o-theos-tis-texnitis-noimosynis-i-gennisi-mias-neas-thriskeias

    Μακάρι να μπορούσαν να συζητηθούν όλα αυτά στις λεπτομέρειές τους, αλλά ας όψεται το τσουνάμι. Μόνο πασαλείμματα μπορούμε να κάνουμε.

  6. Ευχαριστώ που μπαίνετε στον κόπο να διαβάσετε ένα κείμενο τόσο εκτενές και να κάνετε σχόλια. Αν σκοπός είναι μια πιο στέρεα σύνθεση ιδεών, αυτή μπορεί μόνο να προκύψει από εντελώς διαφορετικές οπτικές, αρκεί να είναι καλόπιστες και ουσιαστικές.
    Η ερώτηση που θέτει το κείμενο είναι: πώς μπορεί να οριστεί η «Αριστεία» και να βρεθούν τρόποι υποστήριξής της για να δημιουργηθούν προορισμοί διεξόδου από την σημερινή κατάσταση, πχ. στο κράτος, την παιδεία, στον τομέα της αγοράς και του επιχειρείν, στην έρευνα, την κοινωφελή δράση και/ή τον πολιτισμό;

    – O/Η aspic αφού βάλλει κατά της αριστείας (σεβαστό) γράφοντας «Η αριστεία είναι η προτροπή της εξουσίας για να διαμορφώνει πειθήνιους και εργατικούς υπηκόους κλπ.» δεν βλέπω να προτείνει εναλλακτικές. Κρίμα.

    – Ο/Η ερωτών προβληματίζεται ως προς την αξία της ελαχιστοποίησης/αυτοματοποίησης του κράτους, γράφοντας «Ποιος δεν έχει φτάσει στα όρια της αντοχής του με την αυτοματοποιημένη “εξυπηρέτηση πελατών” μέσω ηχογραφημένων μηνυμάτων σε τηλεφωνικές εταιρείες και οργανισμούς κοινής ωφέλειας;» Σεβαστό και αυτό αλλά το βιωματικό αντιπαράδειγμα δεν μειώνει την αξία της αρχικής πρότασης. Βρίσκει δε το σχόλιο για τον Διαμαντή «σοκαριστικό» αλλά αυτό απλώς σημαίνει ότι δεν είναι οπαδός του. Δεκτό κι αυτό.

    Αν κάτι επιθυμεί να προσθέσει το κείμενο, αυτό δεν είναι ένας συγκεκριμένος ορισμός της αριστείας ούτε τα παραδείγματα του Bill Gates ή του Peter Diamandis. O μόνος λόγος που ανέφερεται πχ. το XPrize είναι ως παράδειγμα εργαλείου επιτάχυνσης μιας εκδοχής της αριστείας στην έρευνα χωρίς την παρεμβολή του κράτους. Για τον ίδιο λόγο ανέφερα και το εργαλείο των pledges. To αν διαβάζοντας κάτι για τον Diamandis «κάθε αράδα μας φαίνεται γροθιά στο στομάχι» έχει πληροφορία για εμάς αλλά δεν βοηθάει να επιλύσουμε την εξίσωση της αριστείας που ενδιαφέρει.

    Οπότε θα έλεγα αρκετά με τις προτιμήσεις/αναλύσεις, ας μπούμε σε φάση σύνθεσης αριστείας:

    – Aspic: αν η αριστεία αξίζει να οριστεί έτσι ώστε να οδηγεί σε αντίστοιχες δράσεις τύπου «10 αρνιά σουβλιστά στην πλατεία», γράψε κάτι επ’ αυτού να δούμε τι «μαγνητικό πεδίο» παράγεται. Αν αντί γι’ αρνιά αξίζει κάτι άλλο (πχ. δέκα ερευνητικά project στον τομέα Χ) γράψε επ’ αυτού και πρότεινε. Αν δεν μπορείς να ορίσεις καν την αριστεία έτσι ώστε να της δόσεις κάποιο περιεχόμενο που να δικαιολογεί για σένα την ύπαρξη δράσης/δράσεων επ’ αυτού, εξήγησε πού ακριβώς αδυνατείς και γιατί. Το πεδίο ορισμού της συνάρτησης «αριστεία» είναι ανοικτό.

    – ερωτών: ενδιαφέρει ένας ορισμός της αριστείας που να υποστηρίζει ένα ερευνητικό project που να εξετάζει τους βαθύτερους λόγους που οι φακές στον Καναδά είναι φτηνότερες από τις Ελληνικές και πώς μπορεί να αντιστραφεί αυτό; Αναμένω με ενδιαφέρον πρότασή σου και ιδέες επ’ αυτού. Αυτό είναι στον τομέα του investigative journalism που δυστυχώς μάλλον μας τελείωσε…ομολογώ ότι έχει ενδιαφέρον το θέμα. Αν πάλι προτιμάς να εστιαστεί η προσοχή αλλού, πρότεινέ το. Αναμένω ιδέες σου.

    Γενικότερα, τι θα μπορούσε να συνθέσει αριστεία έτσι ώστε να υπάρξει συντονισμένη δράση προς έναν κοινό προορισμό; Πώς φτάνουμε σε αυτό το σημείο; Με ποιες στρατηγικές, ποιες τακτικές; Πώς αντιμετωπίζονται επιτυχώς τα ρίσκα και οι δυσκολίες που θα υπάρξουν;

    Αν κάποιος μας ρώταγε: έχεις κάποιο ορισμό για την αριστεία και κάποιες δράσεις που συνάδουν με τον ορισμό αυτό, που αν υποστηριχθούν συλλογικά (οικονομικά, επιστημονικά κλπ.) οδηγούν στη μέγιστη δυνατή κίνηση προς την αριστεία όπως την όρισες; Γιατί νομίζεις ότι ο ορισμός και οι δράσεις που προτείνεις είναι μοναδικά ικανές να προσελκύσουν το ενδιαφέρον άλλων ώστε να συμμετέχουν και εκείνοι ενεργά και μάλιστα με προσδοκίες βιωσιμότητας και καθολικότητας ως προς την αριστεία που θα επιτευχθεί;

    Ευχαριστώ τις Αντιθέσεις για τη φιλοξενία του κειμένου και ιδιαίτερα των σχολίων.

  7. Αναρωτιόμουν (μονολογώντας) σε ποιούς επιτέλους απευθύνονται οι αμέτρητοι αρθρογράφοι τόσο εδώ στις Ανιχνεύσεις όσο και αλλού. Στους εαυτούς τους ; Στους άλλους αρθογράφους ; Σε κάποια αθέατη επιτροπή αξιολόγησης γραπτών ; Στον …θεό ; Και πώς μπορούν να συνεχίζουν την πορεία τους χωρις κάποιο feedback απ’ τους αναγνώστες ; Η, κατά τα φαινόμενα τουλάχιστο, έλλειψη ανατροφοδότησης τους κάνει να φαντάζουν κάτι σαν τους θεούς που έχουν τη δική τους ζωή πάνω στον Όλυμπο, αποκομμένοι εν πολλοίς απ’ τα κοινά. Μ’ έκπληξη είδα ότι ο “γράφων” κατέβηκε απ’ τα σύννεφα για να συνομιλήσει με τους….. κοινούς θνητούς.Αναγνωρίζοντας βέβαια ότι είναι πιο δύσκολο για κάποιον που γράφει επώνυμα να εκθέσει περαιτέρω τις απόψεις του σ’ ένα λίγο-πολύ ανώνυμο κοινό,αυτή η επιλογή του “γράφοντος” (κ. Παπαδάκη) αποτελεί ένα νέο δεδομένο για τις Ανιχνεύσεις . Απ’ όσο θυμάμαι, μόνο ο κ. Δρίβας είχε επιχειρήσει κατι περίπου ανάλογο κι αυτό κατέληξε άδοξα. Ίσως ελάχιστοι ακόμα αρθρογράφοι είχαν ανταλλάξει επιγραμματικά απόψεις με σχολιαστές. Αποδεικνύεται λοιπόν ότι η διαφαινόμενη μέσα απ’ τα άρθρα του, διάθεση έντιμης επικοινωνίας/διαλόγου, δεν ήταν τελικά “δήθεν”. Αυτό μπορούμε να πούμε πως είναι ένας πρώτος έμπρακτος ορισμός της Αριστείας στον τομέα της (δια της αρθρογραφίας)ανταλλαγής απόψεων με σκοπό τη σύνθεσή τους.Εξάλλου γράφει “Αν σκοπός είναι μια πιο στέρεα σύνθεση ιδεών, αυτή μπορεί μόνο να προκύψει από εντελώς διαφορετικές οπτικές, αρκεί να είναι καλόπιστες και ουσιαστικές.” Αν και ακούγεται σχεδόν πολύ καλό για να είναι αληθινό, τo ότι μάλλον το εννοεί, αποδεικνύεται απ’ την εκ παραδρομής ευχαριστήρια αναφορά του στις…. “Αντιθέσεις” (στο τέλος του σχολίου του )αντί για “Ανιχνεύσεις”(Γλώσσα λανθάνουσα, τ’ αληθή λέγει). Πράγματι οι Ανιχνεύσεις έχουν ζήσει μεγάλες αντιθέσεις- χωρίς όμως ως τώρα διαφαινόμενη λύση των αντιθέσεων (ή έστω μερικών εξ’ αυτών). Συνεννόηση και συνδυαστική σκέψη υπήρξε ενίοτε μεταξύ σχολιαστών- αλλ’ όχι μεταξύ σχολιαστών κι αρθρογράφων. Για να δούμε…..

    Για τα συγκεκριμένα που αφορούν στον σχολιασμό του κειμένου, ας μου επιτραπεί να χρησιμοποιήσω τον ενικό, ανταποδίδοντας βέβαια τον σεβασμό με τον οποίον δείχνεις να αντιμετωπίζεις τον ανώνυμο αναγνώστη σου.

    Ας ξεκινήσω απ’ τα πιο απλά:

    1.Aυτό που έγραψα για τις φακές αφορά στην εξής αποστροφή του κειμένου σου :

    “Πέρα από τα γνωστά διαχειριστικά προαπαιτούμενα, όπως ανταγωνιστικό κόστος παραγωγής, υψηλή ποιότητα, έμφαση στην τεχνολογία και σε καλά εκπαιδευμένο προσωπικό, η αριστεία απαιτεί κάτι ακόμα: την απόλυτα συντονισμένη δράση για την προώθηση των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών. Αν αυτό γίνει σωστά, αρχίζοντας από τους εμπορικούς ακολούθους των πρεσβειών μέχρι τους τοπικούς συνεταιρισμούς αλλά και εκμεταλλευόμενοι συνέργειες διαφορετικών κλάδων της οικονομίας, όπως πχ. τον εφοδιασμό ξενοδοχείων με επιλεγμένα ελληνικά προϊόντα ή την προώθηση ελληνικών εξαγωγών με έξυπνες πρωτοβουλίες κλίμακας, θα επιτευχθεί η αναζωογόνηση του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος έχει τραγικά αφεθεί στη μοίρα του.”
    Αυτό αγγίζει μια χρόνια, μόνιμη παθογένεια της Ελληνικής οικονομίας- που δεν εξαρτάται από συγκεκριμένες κυβερνήσεις ή κόμματα. Κάποια πράγματα δεν χρειάζονται καν την έννοια της “αριστείας” για να λειτουργήσουν αλλά είναι μάλλον ζήτημα απλής κοινής λογικής. Είναι αυτό που ονομάσαμε τόσο εγώ όσο κι ο Ασπίκ “αυτονόητα”. Το ότι δεν εφαρμόζεται η στοιχειώδης λογική , αφήνει πολλά περιθώρια να σκεφτεί κανείς πως δεν είναι η “πρωτάκουστη ιδέα” που μας λείπει σ’ αυτό το σημείο, αλλά η διερεύνηση των συγκεκριμένων αιτίων που διαχρονικά προκαλούν αυτή τη κατάσταση. Εικάζω πως έχει σχέση με μακρόπνοες δεσμεύσεις του κράτους απέναντι σε άλλες χώρες /θεσμούς, δεσμεύσεις που καθορίζουν/περιορίζουν το εύρος των επιλογών. Το ότι σαπίζουν τα Ελληνικα εσπεριδοειδή στα δέντρα με ανυπολόγιστες συνέπειες ενώ εισάγονται ας πούμε λεμόνια από Τουρκία, δεν είναι αποτέλεσμα του ότι δεν γεννήθηκε ακόμα ο άνθρωπος με IQ 300 να μας πληροφορήσει για το αυτονόητο ότι “κάτι δεν πάει καλά”. Εδώ να σημειώσω ότι έχει ένα δίκιο ο Ασπίκ που εμμέσως εκφράζει μια αγανάκτηση με την αφέλεια των ομογενών που προσπαθούν να εφαρμόσουν τις “έξυπνες ιδέες” του εξωτερικού στο εσωτερικο της ελλάδας ,συγκρίνοντας ανόμοια πράγματα. Μια χώρα π.χ.που τυπώνει χαρτονομίσματα όποτε θέλει, δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να συγκριθεί με μια χώρα που αποτελεί από γεννησιμιού της πεδίο διεκδικήσεων από μεγάλες δυνάμεις. Χρειάζεται πράγματι λοιπόν, μια διερευνητική δημοσιαγραφία τέτοια που ψύχραιμα, χωρίς τσιρίδες κομματικές και καταγγελτικό λόγο ή ανιαρές γενικέυσεις (π.χ.φταίει η γραφειοκρατία) να διερευνήσει σε ποιά ακριβώς σημεία σκαλώνει το εκνευριστικά αυτονόητο. Μια μεθοδική δουλειά. Αλλά μας πληροφορείς ότι η ερευνητική δημοσιογραφία “μας τελείωσε”…. Ούτε λείπει η τεχνογνωσία στην Ελλάδα, ούτε οι καινοτόμες ιδέες. Μπορεί η δημοσιογραφική διερεύνηση ν’αδυνατεί να λύσει το πρόβλημα αλλά τουλάχιστο θα ήξερε ο κόσμος ποιοί νόμοι/κανονισμοί/συμφωνίες προκαλούν αυτή τη στασιμότητα. Αν ήταν εύκολα επιλύσιμο, δεν θα την είχαν “κοπανήσει” οι μισοί Έλληνες στο εξωτερικό….Τι εμποδίζει ας πούμε την ανάπτυξη Ελληνικής αυτοβιομηχανίας ; Δεν υπάρχει τεχνογνωσία ; θέληση ; Όχι, κάτι άλλο συμβαίνει -όχι συνωμοσιολογικό αλλά πραγματικό. Πρώτα η ακριβής διαγνωση , μετά η “θεραπεία”.

    2. Η αυτοματοποίηση του κράτους σε σημείο του να γίνει “ψυχρός μηχανισμός” δεν είναι κάτι που εντάσσεται απαραίτητα στην έννοια της αριστείας η οποία έννοια αφορά στους ανθρώπους όχι σε απρόσωπα συστήματα. Το “βιωματικό αντιπαράδειγμα” είχε ως σκοπό να καταδείξει ότι η άριστη αποτελεσματικότητα δεν είναι συνάρτηση της αντικατάστασης των ανθρώπων από μηχανές , αλλά η καλύτερη απόδοση των ανθρώπων. Αριστεία εδώ θα ήταν οι κρατικοί υπάλληλοι να νοιάζονται για την ανακούφιση των συμπολιτών τους.Η αντίθεσή μου με το φαινόμενο Διαμαντή δεν είναι θέμα “προτιμήσεων” ή επειδή δεν είμαι “οπαδός” του -κανενός “οπαδός” δεν θα μπορούσε να είμαι. Είναι θέμα ακριβώς ορισμού της αριστείας. Δηλαδή, τι χειρότερο θα μπορούσε να συμβεί στην έννοια της αριστείας , από το “τσουνάμι” εξελιξεων ερήμην του υπόλοιπου κόσμου, των δημοκρατικών διαδικασιών και της έννοιας της καθολικότητας των αξιών ; Οι αξίες των Διαμαντή δεν είναι καθολικές, απλώς έχουν παγκόσμια εμβέλεια- να όπως μια πυρηνική βόμβα. Μπορεί οι συνέπειές της να φτάνουν σ’ όλα τα σημεία της Γης , αλλά δεν αποτελεί καθολική αξια -που είπαμε είναι αναπόσπαστο μέρος του “Ελληνότροπου”. Παρομοίως και η ελαχιστοποίηση του κράτους δεν αποτελεί ορισμό της αριστείας- αυτό είναι μια προτίμηση. Αριστεία θα ήταν, το κράτος να συναποτελέιται από ανθρώπους που πραγματικά να νοιάζονται.

    3. Ρωτάς λοιπόν “Γενικότερα, τι θα μπορούσε να συνθέσει αριστεία έτσι ώστε να υπάρξει συντονισμένη δράση προς έναν κοινό προορισμό; Πώς φτάνουμε σε αυτό το σημείο; Με ποιες στρατηγικές, ποιες τακτικές; Πώς αντιμετωπίζονται επιτυχώς τα ρίσκα και οι δυσκολίες που θα υπάρξουν;”
    Επειδή η λέξη Αριστεία , όπως τόσες άλλες φέρει δυνητικά μια αμφισημία και πολυσημία, μεταπίπτοντας εν ριπή οφθαλμού από την “ευγενή προσπαθεια να γίνει ο καθε άνθρωπος και τα έργα του, το καλύτερο που μπορούν να γίνουν” σε “εξοντωτική προσπάθεια να ξεχωρίσει κάποιος ως νικητής στον χώρο του”, θα έλεγα να ξεκινήσουμε απ’ τα πολύ απλά. Να ξεχωρίσουμε μέσα μας αυτές τις δύο ποιότητες. Η αναφορά σου στην παραχώρηση θέσης στο λεωφορείο κλπ, αντιστοιχεί στην πρώτη εκδοχή περί Αριστείας , αλλά οι αναφορές σου στον Bill Gates κλπ https://www.naftemporiki.gr/story/1273136/poutin-o-igetis-stin-texniti-noimosuni-tha-kuriarxisei-ston-kosmo , αντιστοιχουν στη δεύτερη εκδοχή. Εννοείται οι ”φιλανθρωπίες” στη βάση αυτή προξενούν μειδίαμα.
    Ας μη τα μπερδεύουμε όπως κάνουμε διαχρονικά με τη λέξη “θεός” προκαλώντας …τεχνητή σύγχυση.

    Επιγραμματικά λοιπόν, προτείνω σ’ εντελώς πρωταρχική φάση, καλόπιστη επικοινωνία πάνω σε θέματα καθολικής σημασίας, όχι υποτίμηση της φυσικής νοημοσύνης, ξεπάγωμα των καρδιών των ανθρώπων προκειμένου να νιώσουν ότι αριστεία δεν σημαίνει κούρσα αποτελεσματικότητας σε τεχνικά θέματα , αλλά πρωτίστως κατάκτηση προσωπικού (όχι ατομικού) νοήματος.Γιατί μπορεί ο άνθρωπος σε πολλά να μοιάζει με τις μηχανές αλλά δεν είναι μηχανή και γι’ αυτό χρειάζεται άλλη αντιμετώπιση. Οι τεχνολογικές και οργανωτικές εξελιξεις δεν είναι δυνατόν να προβαδίζουν έτη φωτός μπροστά απ την “κατά κεφαλήν καλλιέργεια” που κάπου ανεφερες, γιατί τότε καταλήγουμε σε θνησιγενή -εκτρωματικό- πολιτισμό. Κι’ αυτό δεν είναι το Άριστον. Νομίζω.

    Εύχομαι να δημιουργήθηκε μια βάση για περαιτέρω σύνθεση.

  8. Εν συντομία σε ότι με ρωτάς γράφοντα για να μήν απλώσω και εγώ σεντόνια σάν του ερωτώντα,άποψή μου χωρίς να είμαι σίγουρος είναι ότι η αριστεία δέν έχει να κάνει με συναγωνισμό,ανταγωνισμό ούτε καν με ευγενή άμιλλα,παρά μόνο με την θέληση κάποιου να φτάσει στο ανώτερο σημείο των δυνατοτήτων του.
    Σάν τέτοια δράση, που με ρωτάς πάλι, την θεωρώ βλαπτική,και κινδυνεύει κάποιος να κάψει εγκέφαλο ή ότι άλλο,όχι τόσο στην προσπάθειά του να αριστεύσει,αλλά στην προσπάθειά του περισσότερο να συγχρονιστεί με τον κατεστημένο λόγο,αφού μόνο μέσα απο αυτόν θα μπορούσε να αριστεύσει.
    Παράδειγμα…ένας βρίσκεται στο γραφείο του και στις κενές του ώρες διπλώνει χαρτιά και τα πετάει στο κάλαθι των αχρήστων λίγα μέτρα πιο πέρα. Με τον καιρό έχει κατορθώσει να βάζει στο καλάθι 9 στα δέκα χαρτιά,επίδοση που φτάνει στα όρια της αριστείας. Όμως κανείς δέν πρόκειται να του απονείμει αριστείο ποτέ,γιατί κανέναν δέν ενδιαφέρει το συγκεκριμένο αντικείμενο της αριστείας του.
    Σο,που λέτε και εσείς οι αμερικάνοι,αριστεία σύμφωνα με τον πιο πάνω ορισμό μου,δέν είναι μόνο να κάνω κάτι που θα φτάσει στο 100% τοις εκατό των δυνατοτήτων μου,αλλα να κάνω κάτι που η εξουσία θέλει να φτάσει στο 100% των δυνατοτήτων μου,γιατί αυτό την εξυπηρετεί. Έτσι,αν αυτός ο κάποιος αντί να αριστεύει ρίχνοντας χαρτιά στον σκουπιδοτενεκέ,αρίστευε σημαδεύοντας ανθοδοχεία με ένα αεροβόλο πιστόλι (γιατί τα κανονικά πιστόλια απαγορεύονται στα γραφεία ακόμη,τουλάχιστον στην ελλάδα),η εξουσία σίγουρα θα τον χρησιμοποιουσε συμβολικά ή πραγματικά και θα του απένειμε και αριστείο.
    Ένας που διακρίνεται και σκοτώνει καμμιά δεκαριά αντιπάλους στην μάχη σίγουρα παίρνει αριστείο για την πραγματική του δράση για παράδειγμα,αλλά μπορεί να πάρει κάποιος αριστείο σημαδεύοντας και πετυχαίνοντας διάφορα αντικείμενα για την συμβολική του δράση. Άν δέν καταλαβαίνεις την συμβολική δράση,κοίτα τον αθλητισμό,ομαδικό ή ατομικό,στον οποίο,στην συντριπτική πλειοψηφία των αθλημάτων,υπάρχει κυνήγι,στόχευση και φόνος,ενώ σε κάποια λιγότερα υπάρχει μόνο κυνήγι,που και πάλι όμως υποννοείται η στόχευση και ο φόνος.Παράδειγμα πάλι,τρέχω παρακουθώντας την μπάλλα (κυνήγι),την παίρνω κουτρουβαλάω μερικά μέτρα και παίρνω κατεύθυνση πρός το αντίπαλο τέρμα (στόχευση),φθάνω σε θέση βολής,σουτάρω. Άν βάλω γκόλ είναι φόνος,τους σκότωσα τους αντίπαλους,και μή το γελάς,γιατί άν ρωτήσεις ψυχολόγο θα σου πεί πώς η ομάδα που δέχεται το γκόλ και μαζί της όλοι οι θεατές που την υποστηρίζουν,θα βιώσουν για λίγα δευτερόλεπτα έναν κανονικό θάνατο με το πένθος του και όλα τα συναφή. Άν αστοχήσω τότε οι αντίπαλοι την γλυτώσανε και εγώ χάνω το αριστείο,και όχι μόνο,αλλα κινδυνεύω να σκοτωθώ εγώ και η ομάδα μου και γυρίζω πίσω στην άμυνα πανιβλημένος,γιατί επιτίθενται οι αντίπαλοι τώρα,οι οποίοι θα μας κυνηγήσουν θα μας στοχευσουν και θα μας σκοτώσουν άν είναι τυχεροί.

    Έτσι λοιπόν την εξουσία δέν την νοιάζει μόνο να σε στείλει στον πόλεμο να σκοτώσεις καμμιά δεκαριά εχθρούς,αλλά και σε καιρό ειρήνης την νοιάζει να διατηρείς αυτή την μαχητική και δολοφονική ψυχοσύνθεση.Πόλεμος,πρόοδος,ανάπτυξη,κλπ,δηλαδή,τρεχα,σκοπευσε σκότωσε τους εχθρούς,άν όχι σε πολεμικό πεδιο,σε επιστημονικό,οικονομικό,αθλητικό κλπ.
    Κάτι τέτοιο δέν εννοείς και εσύ; Να αριστεύσουμε,για να προοδεύσουμε,να πάμε μπροστά,να υπερνικήσουμε τους εχθρούς,άγγλους γάλλους πορτογάλλους,να βγούμε πρ΄΄ωτοι και νικητές,γιατί έτσι μόνο θα εξασφαλίσουμε την επιβίωσή μας.
    Ψέμα μέγα και ολέθριον.
    Μπορουμε μιά μιά να ζήσουμε ειρηνικά χωρίς να χρειάζεται να σκοτώνουμε τους άλλους.
    Μήν πώ και το αντίθετο ακριβώς δηλαδή,ότι αυτή η πρόοδος και η ανάπτυξη είναι που μας οδηγεί στις κρίσεις όπως σήμερα και λεηλατεί ανθρώπους και περιβάλλον.
    Έτσι λοιπόν,καμμιά εναλλακτική της αριστείας δέν προτείνω,παρά απλώς λέω,να σταματήσουμε να κάνουμε το χατήρι της εξουσίας,και να μήν κυνηγάμε τους άλλους να τους σκοτώσουμε,γιατί άν δέν το έχουμε καταλάβει και αυτοί κυνηγάμε να σκοτώσουν εμάς,και άς σταματήσουμε αυτό το πανυγήρι του θανάτου συμβολικού και πραγματικού,κάτω η πρόοδος ζήτω η αποανάπτυξη,κουφάλες αριστεύσαντες σκοτωθείτε μεταξύ σας,εμείς είμαστε άνθρωποι θνητοί που λέει και ο ερωτώντας και είναι πολύ ανόητο να σπαταλάμε την ζωή μας σε ανόητους ηρωισμούς για να γεμίζουμε τις αποθήκες των σαπιοκοιλιάδων αυτού του κόσμου.
    Ορίστε σεντόνι έγραψα,τουλάχιστον δέν έφτασα τις διαστάσεις του ερωτώντα οπότε ξεφυσάω ανακουφισμένος,το χασα το αριστείο της σεντονιάδας,το παίρνει ο ερωτών πάλι.
    Συγχαρητήρια καλέ μου φίλε,τους ξεπάστρεψες τους οχτρούς.

  9. Ασπίκ, έχεις δίκιο, σ’ αυτό ο βασικός μηχανισμός αυτός είναι, άλλωστε η ίδια η φύση λειτουργεί έτσι. Απ’ την άλλη, εκ των πραγμαάτων δεν γίνεται να μείνουν όλα στάσιμα, η ζωή έχει τις δικές της ανάγκες και όνειρα, κι θα σπρώχνει προς τα μπρός. Πάλι όμως ισχύει αυτό που λες “Όμως φαίνεται ότι ιστορικά αυτά τα ερωτήματα στη Δύση έχουν απορριφθεί και τρέχουμε ολοταχώς προς τις ρομποτικές επαναστάσεις.” . Καθόλου καλή εξέλιξη, δεν το λέω από τεχνοφοβία, αλλά γιατί είναι ένα εξαιρετικά ατελές σύστημα που συνδυάζεται με την εξουσία, έτσι που το κοκτέιλ είναι εκρηκτικό.
    Να, ακόμα κι ο Άφαντος από κει στο τόπικ ΚΟΒΑ ερωτοτροπεί με την τεχνολογική υπερνοημοσύνη κι ας φωνάζουν μερικοί.
    https://www.anixneuseis.gr/%CE%BA%CE%BB%CE%B9%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%B7-%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%82-%CE%B1%CF%80%CE%AC%CF%84%CE%B7-%CF%83%CF%84/
    Αυτό που εγώ επεξεργάζομαι τα τελευταία χρόνια έχει σχέση με την υπερ-Συνείδηση ως πιθανή λύση όχι τεχνητά , αλλά φυσικά, που να μπορέι να λαμβάνει υπόψιν όλα τα δεδομένα. Τώρα που “παραπαίει” ο Άφαντος, θα δοθεί ευκαιρία να το συζητήσουμε, φαντάζομαι.

  10. Όντως εκ παραδρομής μου βγήκε «Αντιθέσεις» αντί «Ανιχνεύσεις». Αυτό που είχα κατά νου ήταν ότι μόνο με μια σοβαρή ανίχνευση των αντιθέτων οδηγούμαστε σε στέρεα σύνθεση. Σε ευχαριστώ ερωτών που το επισήμανες.
    Διάβασα με προσοχή το τελευταίο σχόλιο του ερωτών και του aspic. Διαβλέπω πεδία σύνθεσης και ομολογώ ότι τα δυο σχόλια εκφράζουν κάποιες κριτικές (πικρές) αλήθειες που θα έπρεπε ίσως να υπάρχουν στο κείμενο.
    προς ερωτών:
    – Υποστηρίζεις την ανάγκη για πιο συστηματική αναζήτηση, είτε αυτό τολέμε έρευνα είτε διερευνητική δημοσιογραφία. Να λοιπόν μια ανάγκη, ένα πεδίο δεξιοτήτων που αν δεν καλυφθεί (αρχίζοντας από τις σχολικές ηλικίες) δεν μπορούμε καν αν μιλάμε για αριστεία. Ένα το κρατούμενο λοιπόν. #1
    – Ας υποθέσουμε ότι η δεξιότητα αυτή αναπτύσσεται έτσι ώστε να μπορεί να γίνει μια σωστή διάγνωση του προβλήματος (εμβριθής, όσο γίνεται πιο αντικειμενική κλπ.). Πώς πάμε στη θεραπεία; Θέτω την ερώτηση με το εξής σκεπτικό: δεν υπάρχει λόγος να σπαταλούμε ανιχνευτικούς πόρους για να διαγνώσουμε πράγματα για τα οποία δεν μπορούμε να βρούμε ή να εφαρμόσουμε θεραπεία. Όμως αυτό δεν πρέπει να δρα και ως ανάσχεση, διότι πολλές φορές μαθαίνουμε κάτι που αλλάζει τα δεδομένα και δημιουργεί νέες δυνατότητες. Άρα: υποστήριξη δράσεων σε πεδία έρευνας και διερευνητικής δημοσιογραφίας με σκοπό να εφαρμοστούν δράσεις οδηγούν σε βιώσιμες λύσεις, όχι μόνο στην ικανοποίηση της περιέργειάς μας, όσο δικαιολογημένη και αν είναι αυτή. Πολύ ενδιαφέρον, εξίσου απαραίτητο συνθετικό χαρακτηριστικό. #2
    – Σωστά προσδιορίζεις την αμφισημία της Αριστείας: από την “ευγενή προσπάθεια να γίνει ο κάθε άνθρωπος και τα έργα του, το καλύτερο που μπορούν να γίνουν” σε “εξοντωτική προσπάθεια να ξεχωρίσει κάποιος ως νικητής στον χώρο του” και την ανάγκη να ξεχωρίσουμε μέσα μας αυτές τις δύο ποιότητες. Δράσεις λοιπόν για την περιγραφή χώρων και τρόπων που η κάθε εκδοχή είναι η απαιτούμενη για επίτευξη αριστείας αλλά και έμφαση στο διαχωρισμό τους. Θα επανέρθω επ’ αυτού παρακάτω σε σχόλιο του aspic. Τρία τα κρατούμενα. #3
    – Γράφεις ότι χρειάζεται «καλόπιστη επικοινωνία πάνω σε θέματα καθολικής σημασίας, όχι υποτίμηση της φυσικής νοημοσύνης, ξεπάγωμα των καρδιών των ανθρώπων προκειμένου να νιώσουν ότι αριστεία δεν σημαίνει κούρσα αποτελεσματικότητας σε τεχνικά θέματα , αλλά πρωτίστως κατάκτηση προσωπικού (όχι ατομικού) νοήματος.» Δράσεις λοιπόν που να επαναθέτουν την επικοινωνία στις σωστές της βάσεις χωρίς το θόρυβο από τα κούφια εγώ και τις ατζέντες τους. Μαγνητικό πεδίο που έλκει συνειδήσεις προς ένα κοινό προορισμό ο οποίος συντίθεται με στερεότητα μέσα από καλόπιστες αντιθέσεις προσώπων. Τέταρτο κρατούμενο. #4
    προς aspic:
    – Εμβριθές το σχόλιό σου. Συγκέντρωνε αυτές τις σκέψεις σου για να τις γράψεις ολοκληρωμένα κάπου, αν δεν το έχεισ ήδη κάνει. Έτσι όπως τα περιγράφεις είναι, και γι’ αυτό πρέπει να είναι κάποιος πολύ προσεκτικός στον «ορισμό» της αριστείας. Εδώ μπαίνουμε σε tricky waters, οπότε προσοχή πολλή μη και ξεφύγουμε σε παράπλευρα κανάλια παρανοήσεων. Υπάρχει αριστεία που δεν έχει νόημα αν δεν μετριέται αντικειμενικά. Αν το πεδίο αριστείας είναι μια σκακιέρα, οι κανόνες είναι δεδομένοι. Αν πεισθούμε ότι αυτό που μας λείπει είναι μια πιο δυνατή σκακιστική κουλτούρα, υποστηρίζουμε δράσεις που προωθούν αυτό (τουρνουά, δράσεις σε σχολεία, συζητήσεις κλπ. κλπ.). Αυτό δεν σημαίνει ότι αν δεν είσαι πρωταθλητής στο σκάκι χάνεις τον καιρό σου – η τριβή με το σκάκι διδάσκει τρόπους επίλυσης προβλημάτων, συνεργασίας μεταξύ φίλων, κλπ. κλπ., υπάρχει δηλαδή ένα ολόκληρο «μαγνητικό πεδίο» γύρω από αυτό που λέγεται «σκάκι». Αυτά υπάρχουν παντού, απλώς τυχαία ανέφερα το σκάκι. Δράση λοιπόν σε ανάπτυξη πεδίων ΚΑΙ πέρα από το στενό όριο του παιγνιδιού «για να έρθω πρώτος». Αναζητούμε συνειδησιακό κυματισμό εδώ μεταξύ των δύο αυτών πόλων. Καταλαβαινόμαστε, όποτε δεν επεκτείνομαι. Το κρατούμε λοιπόν αυτό, διότι εμπλουτίζει συνθετικά το scope του #3 παραπάνω. #3+
    – Σωστά γράφεις για τα σπορ, αλλά αυτό σηκώνει συζήτηση και θα μας πάει αλλού. Απλώς σου λέω ότι πχ. στο τένις υπάρχει τρομερός σεβασμός μεταξύ των πρωταθλητών σε σημείο που ό ένας να λέει στον άλλο, ότι «χωρίς την παρουσία σου δεν θα μπορούσα να γίνω αυτός που είμαι». Υπάρχει δηλαδή ένα βαθύτερο επίπεδο αριστείας, μετά τα «φονικά» των αντιπάλων, τις ιαχές των οπαδών και τα στοιχήματα. Προς τα εκεί πώς μπορούμε να κινηθούμε; Κρατούμενο #4
    – Ναι μεν γράφεις «Έτσι λοιπόν, καμμιά εναλλακτική της αριστείας δεν προτείνω, παρά απλώς λέω, να σταματήσουμε να κάνουμε το χατίρι της εξουσίας, και να μην κυνηγάμε τους άλλους να τους σκοτώσουμε, γιατί αν δεν το έχουμε καταλάβει και αυτοί κυνηγάμε να σκοτώσουν εμάς, και ας σταματήσουμε αυτό το πανήγυρι του θανάτου συμβολικού και πραγματικού, κάτω η πρόοδος ζήτω η αποανάπτυξη, κουφάλες αριστεύσαντες σκοτωθείτε μεταξύ σας, εμείς είμαστε άνθρωποι θνητοί που λέει και ο ερωτώντας και είναι πολύ ανόητο να σπαταλάμε την ζωή μας σε ανόητους ηρωισμούς για να γεμίζουμε τις αποθήκες των σαπιοκοιλιάδων αυτού του κόσμου.» Καταλαβαίνεις ότι μόλις πρότεινες έναν εναλλακτικό πεδίο αριστείας και μάλιστα ενδιαφέρον. Θνητός και ο δημόσιος υπάλληλος μέσα στον γκισέ που κολλάει ένσημα επί δεκαετίες. Άραγε βιώνει τη ζωή του στο μάξιμουμ των (όποιων θνητών) δυνατοτήτων του; Και καλά αυτός (που εξάλλου πληρώνεται από τους Έλληνες φορολογούμενους), ο νέος ή η νέα που τώρα αρχίζουν τη ζωή τους πώς να προσανατολιστούν, προς τα πού και γιατί; Σαφώς υπάρχει «συνθετική ενέργεια» σε αυτό που διαπιστώνεις, γίνεται όμως να ανεβάσουμε λίγο ακόμα τη θερμοκρασία ώσπου να διαμορφωθεί μια κατεύθυνση σύνθεσης για δράση; Χωρίς να θέλω να σε επηρεάσω, αυτό που μου έρχεται στο νου είναι ότι η σωστή αριστεία έχει απαραίτητα ένα nonconformist χαρακτηριστικό που οδηγεί σε επιλεκτική διαφοροποίηση. Αλλιώς κάνεις αυτά που κάνουν οι άλλοι απλώς πιο γρήγορα ή πιο πιστά. Αυτό δικαιολογεί έπαινο (και κέρδoς στο επιχειρείν) αλλά δεν αποτελεί αριστεία. Θέλει όμως λίγο ακόμα σπρώξιμο όλο αυτό για να αναπτυχθεί πληρέστερα η δυναμική του. Αναμένω iteration. Ας το κρατήσουμε ως #5.

    Σεντόνι το σχόλιο αλλά με αξιώσεις και βλέψεις καθολικές…ευχαριστώ για τις προτάσεις σας και τον αξιόλογο συμπροβληματισμό.

  11. Για τις επισημάνσεις σου #1 και #2, “γράφων”, στο ποστ 11, να πω ότι δεν είμαστε σε θέση αυτή τη στιγμήν να κάνουμε αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα ώστε η διερευνητική δημοσιογραφείο, αν θέλεις καλύτερα η “διαγνωστική δημοσιογραφία” να καλλιεργηθεί στις μικρές ηλικίες ως ενδεχόμενο πεδίο δράσης. Μπορούμε ωστόσο να το κρατήσουμε όλοι στα “υπόψιν”….μη τυχόν κάποιος απ’ το υπουργείο μας ζητήσει της προτάσεις μας.(!).Ωστόσο, στο εδώ και τώρα που μας καίει, προσωπικά ομολογώ ότι δεν έχω τη δυνατότητα να ευαισθητοποιήσω δημοσιογράφους προς αυτή τη κατεύθυνση της διερεύνησης του γιατί τα απολύτως αυτονόητα σκαλώνουν. Δηλαδή, γιατί ενώ υπάρχουν προϊόντα ελληνικά, μένουν αδιάθετα ενώ εισαγάγουμε ίδια προϊόντα μ’ αυτά που δεν μπορούμε να διαθέσουμε. Και γιατί αυτό συμβαίνει εν μέσω φωνασκιών και κραυγών για την ανάγκη “επενδύσεων κι ανάπτυξης” κλπ κλπ. Είναι δυνατόν οι μεγαλοεπιχειρηματίες να μη γνωριζουν τ αυτονόητα ; Μήπως κάτι συνδέει την κατάρρευση των αυτονοήτων και τις φωνασκίες για big-time παραγωγή πλούτου ;
    Εάν μπορούσες εσύ να ευαισθητοποιήσεις κάποιους γνωστούς σου δημοσιογράφους ώστε να διερευνήσουν το θέμα ψύραιμα, αντικειμενικά, όχι μικροπολιτικά, θα μας λυνόταν όχι μόνο η περιέργεια αλλά και θα ξέραμε τουλάχιστο τι να ελπίζουμε ως θεραπεία.
    Ο κ. Σαββίδης μπορεί ν’ αναλάβει αυτό το έργο ;

    Για το #4, νομίζω ότι μέσα απ’ τις Ανιχνεύσεις μετά από τόσα χρόνια, πετύχει κάτι τέτοιο. Δεν αρκεί, αλλά είναι μια αρχή.
    Για το #4 , που έγραψες στον Ασπίκ , θα μπορούσε αυτό να παρεκκλίνει ώστε ο δισεκατομμυριούχος να λέει στον πτωχό “χωρίς εσένα , εσάς, δεν θα μπορούσα να γίνω αυτός που είμαι..”. Και πράγματι ούτε ο διανοούμενος θα μπορούσε να είναι αυτός που είναι αν δεν υπήρχαν τα προβλήματα γύρω του. Υπάρχει μια αρκετά αδρή γραμμή που διαχωρίζει το θράσος απ’ την αλληλεγγύη.

    Διακρίνω στο παράδειγμα με τον υπάλληλο του γραφείου το εξής : Την πιθανότητα κάποια πολυεθνική μηχανογράφησης να έρθει να του πει μέσω διαφημίσεων και μάρκετινγκ ότι “κοίτα, δεν ζεις στο μάξιμουμ τη ζωή σου, άσε να αυτοματοποιήσουμε το σύστημα για να μπορείς κι εσύ να κάνεις τη ζωή σου . Να, έχει street-art,φρέσκο άερα στη πλατεία και αερόστρωμα σε πολύ καλή τιμή χάριν μιας άλλης πολυεθνικής, και φιλανθρωπίες από ΜΚΟ”
    Η Ελληνότροπη σκέψη δεν αντιδρά πολύ καλά στο μάρκετινγκ της ζωής….

    Τι θα πει κανείς στον νέο και τη νέα που αρχίζουν τη ζωή τους ; Μα φυσικά “καλύτερα να μην είχες γεννηθεί και αφού γεννήθηκες το καλύτερο είναι να περάσεις όσο το δυνατόν ταχύτερα τις πύλες του Άδου” . Τι άλλο από Όμηρο ; βλ άρθρο “Η Σοφια της Φθοράς” Γιάννης Παπαδάκης.
    Βέβαια, “μην ανησυχείς, στο μεταξύ έχουμε εφεύρει έναν φοβερό πολιτισμό όπου μπορείς να περάσεις την ώρα σου ευχάριστα και δημιουργικά μέχρι να πεθάνεις.Κάτι σαν χώρος αναμονής. Έχει βέβαια ένα τίμημα, δεν σερβίρεται δωρεάν φαγητό,ούτε προ-άριστον (breakfast), ούτε υπάρχουν διέξοδοι, αλλά και να τις βρείς δεν έχει νόημα αφού όλα καταλήγουν στο θανατο.Μην σκέφτεσαι, δράσε. Από-δραση δεν υπάρχει”.

    Η δύναμη των όποιων εξουσιών στις οποίες αντιτάσσεται ο Ασπίκ εδράζεται όχι στην Αριστεία με την έννοια έστω ‘να ξεχωρίσω εις βάρος του άλλου” αλλά στην ύπαρξη της θνητότητας.
    Την μεγαλύτερη πολυεθνική μπίζνα στην ιστορία της ανθρωπότητας.

  12. “Γράφων”. θα ήθελα να καταθέσω και μια ακόμα πρόταση που την είχα σκεφτεί από καιρό, αλλά δεν έτυχε να βρεθεί ευκαιρία.

    Επειδή ίδιον της Ελληνότροπης σκέψης είναι το “μέτρο”,βρίσκεις ότι ο πολιτισμός μας , για να μη μιλήσουμε για άλλους ,χαρακτηρίζεται από “μέτρο” ; Ας πούμε είναι δεδομένο ότι ένας τεράστιος πληθυσμός ανθρώπων δεν έχει τα στοιχειωδη, ενώ βλέπουμε σε άλλους υπερβολές υπερ- φαραωνικών διαστάσεων. Τα μάντρας που επαναλαμβάνουν οι ζάμπλουτοι είναι “ας κάνουν κι άλλοι αυτό που κάνουμε κι εμείς”. Ναι, αλλά θα ξέρουν ότι δεν λειτουργεί έτσι, αφού η υπερβολή του ενός έχει συνέπειες στο υπόλοιπο οικοσύστημα, ακόμα και σ’ επίπεδο πόρων, για να μη πουμε ψυχολογίας και πρακτικών εμποδίων. Ο ισοπεδωμένος δεν μπορεί ούτε το δίκιο του ν’ αναζητήσει μόνος του.
    Λέω λοιπόν, να γίνει αν ειναι δυνατόν, μια εκτίμηση για το εξής : Δεδομένου ότι η μέρα έχει 24 ώρες για φτωχους και πλουσίους, και δεδομένου ότι δεν μπορούν να ισοπεδωθούν τα ιδιαίτερα ταλέντα, ικανότητες,ευφυϊα, εργατικότητα και θέληση του καθενός χωρίς δλδ να λαμβάνονται υπόψιν οι διαφορές, ποιό πολλαπλάσιο της αξίας του τελευταίου ανθρώπου αντιστοιχεί στον (υποθετικό) άριστο όλων ; Ας πούμε, ο άριστος όλων θεωρείς ότι μπορεί να είναι 10 , 100, 1000 , 10000, η 1 εκατομμύριο φορές καλύτερος και πιο άξιος απ’ τον τελευταίο ;
    Για ποιά τάξη μεγέθους μιλάμε ;
    Έχει σημασία αυτό για να μπορέσουμε να συνδέσουμε κάπως το μέγιστο με το ελάχιστο για να μη χάνουμε το μέτρο.
    Ας υποθέσουμε ότι συμφωνούμε πάνω-κάτω στο πόσο “καλύτερος” μπορεί να είναι ένας άνθρωπος απ τον άλλον, στη καλύτερη περίπτωση. (Κι αυτό για να μην εφαρμόσουμε την ισοπεδωτική λογική της απόλυτης ομοιομορφίας που αφαιρεί το κίνητρο δράσης) Αυτό όμως που θα συμφωνήσουμε υποθετικά, θα πρέπει να γίνει συνάρτηση του μέγιστου πλούτου που μπορεί να κατέχει ένας άνθρωπος ή μια εταιρεία, για να μη φτάνουμε σε φαινόμενα στυγνού εξουσιασμού. Γιατί από ένα σημείο και μετά, ο πλούτος δεν εξυπηρετεί ούτε την καλοπέραση, ούτε την επιβραβευση κόπων, ούτε την αυτοεπιβεβαίωση, ούτε την αίσθηση ασφάλειας και κατορθώματος, αλλά καθαρά και μόνο τη δυνατότητα εξουσιασμού. Κι εκεί αρχίζει το μεγάλο πρόβλημα. Αν λοιπόν ενδεικτικά συμφωνήσουμε ότι ο καλύτερος όλων δεν μπορεί να είναι παραπάνω από 100 φορές καλύτερος ή 1000 φορές καλύτερος απ’ τον τελευταίο, τότε παρόμοια εξαρτηση πρέπει να έχει ο πλούτος του πρώτου σε σχέση με τον τελευταίο, με την έννοια όχι ότι πρέπει σώνει και καλά να τον εχει τον πλούτο αυτόν , αλλά με την έννοια ότι δεν επιτρέπεται να τον ξεπεράσει, κι αν τον ξεπεράσει, το overflow θα πρέπει ν πηγαίνει σε κοινό ταμείο. Ενδεικτικά πάλι, ο μαθηματικός Perelman ναι μεν ήταν άξιος, αλλά απέρριψε βραβείο ενός εκατ δολλ ; ευρώ ; δεν θυμάμαι. Εάν υπάρχει αυτή η εξάρτηση, πρώτου και τελευταίου που ας πούμε ο πλούτος του τελευταίου είναι 1 ευρώ τον μήνα (για να μη πούμε 0 και αναστατωθούμε…) τότε ο πλούτος του πρωτου δεν μπορεί να είναι παραπάνω από 1000 ευρώ ή όσα προσδιορίσουμε την μήνα…. εκτός αν ο πλουτος και του τελευταίου ανθρώπου αυξηθεί, που σημαίνει, θα φροντίζουμε η ανθρωπότητα να προχωράει σύσσωμη κι όχι εντελώς ασύμμετρα. Τότε δεν θα είχαμε το αποκρουστικό θέαμα άλλοι να πεθαίνουν απ την πείνα κι άλλοι να εχουν στη κατοχή τους της παναγιάς τα μάτια. Ένα μέτρο.
    Εννοείται και οι εταιρείες δεν μπορούν να έχουν ανεξέλεγκτο πλούτο γιατί γίνονται κράτος εν κράτει. Το κράτος καταντάει κουκλοθέατρο. Ούτε όμως και οι τύχες της ανθρωπότητας μπορεί να είναι στα χέρια κολοσσιάιων επιχειρήσεων…. εκτός αν αυτό ήταν το νόημα της Δημοκρατίας και γι’ αυτό περπατούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες στην Αγορά ….προεικονίζοντας το μέλλον της Δημοκρατίας ως υπόδουλης των αγορών.

    Έτσι, μια αδρή πρώτη εικόνα, για να πιάσουμε την έννοια του μέτρου. Πολύ απλός τρόπος για να λυθούν άπειρα προβλήματα. Αν ΠΡΑΓΜΑΤΙ μας νοιάζουν τα προβλήματα. Όταν λοιπόν θα έχουμε λύσει τα στοιχειώδη και αυξάνεται ο πλούτος όλων αναλογικά, τότε μπορούμε να δούμε ποιά και πόσα μεγάλα έργα χρειάζονται και ο τρόπος της χρηματοδότησής τους ώστε να μπορεί να υπάρξει ομαλή πρόοδος. Όχι πάνω σε πτώματα…

    Κι αν αυτό δεν μπορέι να εφαρμοστεί, ας υπάρχει μέτρο στην αλαζονία τουλάχιστον.

  13. https://www.capital.gr/forbes/3347029/autos-einai-o-plousioteros-anthropos-ston-kosmo
    Για να δούμε τώρα, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, απ’ αυτούς που ανακοινώνονται τουλάχιστον.

    131 δις δολλάρια περιουσία και 19 δις σ’ έναν χρόνο.
    Ακόμα κι αν υπολογίζαμε την αξία του πλέον “άριστου” σε 1 εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη απ την αξία του “τελευταίου” ανθρώπου ,που ζει μ’ ένα ευρώ τον μήνα, αυτό θα μας έβγαζε περιθώριο κέρδους μόλις 12 εκατομμυρίων ευρώ το χρόνο για τον άριστο. Θέλεις να βάλουμε 1 δολλ την ημέρα για τον τελευταίο ; Τότε 30 δολλ τον μήνα επί 12 μήνες μας κάνει 360 δολλ τον χρόνο, επί 1 εκατομμύριο που “δικαούται” ο άριστος για τους κόπους και την ευφυϊα του, αφού είναι 1 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ ΦΟΡΕΣ ΠΙΟ ΑΞΙΟΣ ΑΠ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ, μας κάνει 360 εκατομμύρια περιθώριο κέρδους πριν ξεφύγουμε απ’ το μέτρο. Κι εδώ βλέπουμε 19 δις,σ’ ένα χρόνο, που σημαίνει πάνω από 50 φορές περισσότερο απ το ήδη εξωφρενικό περιθώριο που έχουμε αφήσει.

    Γιατί, με την καρδιά στο χέρι, ποιός νομίζει ότι ο εκάστοτε Μπέζος είναι …….1 εκατομμύριο φορές πιο άξιος απ’ τον ίδιο ; Εντάξει, 10, 100, 1000 ή και 10000 φορές πιο άξιο , άντε 100.000 φορές πιο άξιο θα μπορούσε ο καθένας να θεωρεί τον άριστο απ’ τον ίδιο. Αλλά 1 εκατομμύριο φορές πιο άξιο ;
    Not happening….

  14. Κάτι ακόμα , ίσως το πιο καταλυτικό :
    Ο Leibniz -και προφανώς όχι μόνο αυτός-είχε πει πως “ο Κόσμος είναι o καλύτερος δυνατός”.
    Ο Σοπενάουερ -και προφανώς όχι μόνο αυτός- είχε την άποψη ότι “ο Κόσμος είναι ο χειρότερος δυνατός”

    Σε κάθε περίπτωση ο Κόσμος – το σύμπαν- δεν κρίνεται ως “Άριστος”.
    Κατά πόσο μπορεί να έχει νόημα η Αριστεία σ’ έναν κόσμο που απέχει πολύ απ’ αυτήν ;

    Μήπως απ’ την άλλη θα μπορούσαμε να θέσουμε ως “Αριστεία” την συνειδητή πορεία προς τη δημιουργία ενός Άριστου Κόσμου (Σύμπαντος);

    Νοείται το Σύμπαν το ίδιο να μενει αμέτοχο του αγώνα για την Αριστεία ;

    Ή θα θεωρηθεί μια τέτοια προσδοκία από πλευράς ανθρώπων ως έλλειψη “Μέτρου” ;

    Απ’ την άλλη, ο πόνος και η δυστυχία (Σόπενάουερ), γιατί δεν έχουν “Μέτρο” και πως μπορούμε να ζούμε με “μέτρο” εντός άμετρης δυστυχίας ;

    H “Συνείδηση” μήπως πως θα μπορούσε να βοηθήσει εδώ ; Ή κι’ αυτή υπόκειται στον κανόνα της καθολικής απουσίας νοήματος ;

  15. Ορίστε τι θα πούμε περί αριστείας στους νέους που ξεκινάνε τη ζωή τους
    Kι άλλες προτάσεις από άλλους αρθρογράφους. Η κ. Λιούντρη έγραψε την άποψή της. Ε, και ποιός θα δώσει σημασία :

    https://www.anixneuseis.gr/%CE%B7-%CE%BC%CE%B7-%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%8D%CE%BD%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BD%CE%AD%CE%B1%CF%82-%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%AC%CF%82/

    “..Ο καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας στο HarvardMichaelSandelγράφει σχετικά: «(…) από τη στιγμή που θα βάλω στην άκρη την ταυτότητά μου ως Γερμανού ή Αμερικάνου και θα συλλάβω τον εαυτό μου ως ελεύθερο και ανεξάρτητο, δεν υπάρχει καμία βάση για να υποστηρίξει κανείς ότι η υποχρέωσή μου να αποκαταστήσω αυτές τις ιστορικές αδικίες είναι μεγαλύτερη από την υποχρέωση οποιουδήποτε άλλου».

    Το τελευταίο αυτό ζήτημα γεννά μεγάλη συζήτηση όμως δεδομένου ότι (και) η διαγενεακή αλληλεγγύη εμφανίζεται ως επιχείρημα που δικαιολογεί την ηθική και οικονομική επιβάρυνση (όχι μόνο αλλά πρωτίστως) της νέας γενιάς κρίθηκε σκόπιμο να αναφερθεί, ως βάση προβληματισμού δεδομένου και του ότι η νέα γενιά αποδίδεται στο δημόσιο λόγο ως η ηθικά ακέραιη, η άριστη, που είναι έτοιμη να διεξάγει τον καλόν αγώνα για να ανατρέψει καταστάσεις που η «παλιά γενιά» παγίωσε και που δεν επιθυμεί να αλλάξει, μετο συλλογικό συμφέρον, τις ηθικές αρχές,την αξιοπρέπεια και τηνακεραιότητα να είναι έννοιες περιθωριοποιημένες.”

    To μπαλάκι της ευθύνης περιφέρεται ακόμα, χιλιετίες τώρα, χωρίς αποδέκτη.
    Αλλα και οι όντως περιθωριοποιημένες αξίες που αναφέρει το άρθρο της κας Λιούντρη, συνθλίβονται κάτω απ το βάρος του πραγματισμού .
    Ο ένας πυλώνας της προόδου θεωρείται όντως από “βλακώδης” έως αναχρονιστικός.
    Άνισος αγώνας. Xωλός πολιτισμός.

  16. Μετά την δι-ερώτηση, η (εν)νόηση….

    Ας δούμε 5 μήνες μετά τι έχουν να πουν οι άριστοι των αρίστων και να συνθέσουμε ει δυνατόν ένα νόημα.

    Οδυσσέας Ελύτης :
    “Η παραμονή μου στην Ευρώπη με έκανε να βλέπω πιο καθαρά το δράμα του τόπου μας. Εκεί αναπηδούσε πιο ανάγλυφο το άδικο,
    που κατάτρεχε τον ποιητή.

    Σιγά-σιγά αυτά τα δύο ταυτίστηκαν μέσα μου. Το επαναλαμβάνω, μπορεί να φαίνεται παράξενο, αλλά έβλεπα καθαρά ότι
    «η μοίρα της Ελλάδας ανάμεσα στα άλλα έθνη ήταν ό,τι και η μοίρα του ποιητή ανάμεσα στους άλλους ανθρώπους»
    – και βέβαια εννοώ τους ανθρώπους του χρήματος και της εξουσίας.

    Αυτό ήταν ο πρώτος σπινθήρας, ήταν το πρώτο εύρημα. Και η ανάγκη που ένιωθα για μια δέηση, μου ’δωσε ένα δεύτερο εύρημα.
    Να δώσω, δηλαδή, σ’ αυτή τη διαμαρτυρία μου για το άδικο,
    τη μορφή μιας εκκλησιαστικής λειτουργίας.

    Κι έτσι γεννήθηκε το «Άξιον Εστί».”
    https://www.anixneuseis.gr/%ce%bf-%ce%bf%ce%b4%cf%85%cf%83%cf%83%ce%ad%ce%b1%cf%82-%ce%b5%ce%bb%cf%8d%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b5%ce%be%ce%b7%ce%b3%ce%b5%ce%af-%cf%80%cf%8e%cf%82-%ce%ad%ce%b3%cf%81%ce%b1%cf%88%ce%b5-%cf%84%ce%bf/

    Bλέπουμε δηλαδή εδώ τη μοιραία κατάληξη σε θρησκευτικά μοτίβα αφού ο νους, η συνείδηση του ανθρώπου δεν χωράει αυτά που συμβαίνουν. Αναζητείται διαισθητικά μια ανώτερη συνείδηση ακόμα κι όταν έχει απομυθοποιηθεί η θρησκεία.

    Πάλι απ τον Οδυσσέα Ελύτη (που προέκυψε τυχαία μέσα από διάλογο) :
    https://www.anixneuseis.gr/%ce%b3%ce%b9%ce%b1%cf%84%ce%af-%ce%bf%ce%b9-%ce%b5%ce%b2%cf%81%ce%b1%ce%af%ce%bf%ce%b9-%ce%b4%ce%b5%ce%bd-%ce%b1%cf%81%cf%81%cf%89%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%af%ce%bd%ce%bf%cf%85%ce%bd-%ce%b1%cf%80%cf%8c/comment-page-1/#comment-893038
    “¨Οὐτοπία; Μπορεῖ, γιατί ὄχι; μιὰ ἐκδοχὴ ἀνάμεσα στὶς ἄλλες εἶναι κι αὐτή, μόνο ποὺ ἔχει λιγότερες πιθανότητες. Κι ὕστερα κακολογοῦν τοὺς ποιητὲς ὅτι δὲν ἔχουν τὴ δύναμη ν᾿ ἀντιμετωπίσουν τὴν πραγματικότητα, μόνον κάθονται καὶ ῥεμβάζουν. Καλὰ κάνουν. Νὰ βάζεις μὲ τὸ νοῦ σου ἁβρὰ πράγματα, καὶ μάλιστα νὰ τὰ βλέπεις ἀπ᾿ τὴν ἀνάποδη, χρειάζεται νὰ ᾿σαι σκληρός. Ἡ μήπως ἀδιάφορη καὶ σκληρὴ δὲ δείχνει πάντα νὰ εἶναι μέσα στὶς συμφορές μας ἡ φύση; Μὰ εἶναι; Ἢ ζητάει τ᾿ ἄδυνατα; Νὰ ἐκπληρώσει τὸν προορισμό της, χωρὶς ν᾿ ἀφεθεῖ νὰ κλονιστεῖ ἀπὸ τὸ χτυποκάρδι μας; Αὐτὸ εἶναι. Τὸ ᾿νιωσα δυνατὰ στὸν πόλεμο, πάνω στὴν ὑποχώρηση τοῦ ᾿41, μέσα στὸ φούντωμα τῆς ἄνοιξης, ὅταν ἔδινα βουτιὰ στὰ ῥιζὰ τῶν ὁλάνθιστων σύδεντρων γιὰ νὰ καλυφθῶ ἀπὸ τὰ γερμανικὰ στοῦκας. Μὲ τὸ μάγουλο στὸ ὑγρὸ χῶμα ζητοῦσα βοήθεια, συμπόνια, προστασία νὰ μοῦ ψιθυρίσουν αὐτὰ τὰ μπουμπουκιασμένα κλωνιὰ ἕναν παρήγορο λόγο. Τίποτε. Τὸ μόνο ποὺ ζητοῦσαν ἦταν νὰ μοῦ ὑποβάλουν τὸ «αἰώνιο» ποὺ εἶχαν ταχθεῖ ν᾿ ἀντιπροσωπεύουν.Ἔτσι ὁ ποιητής. Σκληρός. Καὶ νὰ ζητάει τ᾿ ἀδύνατα.¨

    Ὀδυσσέας Ἐλύτης – Τὰ δημόσια καὶ τὰ ἰδιωτικά” ”

    Όταν ένας ποιητής διεθνούς αναγνώρισης υποβάλλει ότι πρέπει να ζητάμε τ’ αδύνατα ,παίρνει βραβείο Νobel . Όταν ο απλός άνθρωπος θα υπαινιχθεί το ίδιο παίρνει βραβείο…. Dumbbell (με τη σημασία ”ηλίθιος”)…

    Ένας άλλος αναγνωρισμένος άνθρωπος ο Διον. Σιμόπουλος μας πληροφορεί απ τη πλευρά του , πόσο βίαιο είναι το Σύμπαν.
    https://www.eef.edu.gr/media/2082/biaiosympan.pdf

    Μπορούμε να δούμε ανάγλυφα την αδικία που διαπράττεται έναντι της Συνείδησης.
    Συνθέτοντας όλα τα παραπάνω μπορούμε με… ασφάλεια να συμπεράνουμε ότι ο αποκλειστικός ρόλος της Συνείδησης μέσα στο σύμπαν είναι να ζητά τ’ αδύνατα ,δηλαδή όλα εκείνα που μέχρι τώρα ΑΔΥΝΑΤΕΙ το σύμπαν να επιδείξει ελλείψει συνείδησης. Η συμπόρευση μ’ αυτή τη βιαιότητα του σύμπαντος αποτελει έργο της Αντίληψης , όχι της Συνείδησης.
    Ενδεχομένως η Συνείδηση να είναι ένα σημείο καμπής του σύμπαντος. Ένα έσχατο όριο πέρα από το οποίο επέρχεται αναγκαστικά αναδίπλωσή του σε μια νέα διάσταση του είναι.
    Αν το σύμπαν ΄επιζητεί΄ την Αριστεία, αυτή σίγουρα δεν θα εξαντλείται στην επανάληψη, αντιγραφή κι αξιοποίηση/εκμετάλλευση των ίδιων βίαιων κανόνων που το γέννησαν.
    https://www.eef.edu.gr/media/2082/biaiosympan.pdf

  17. Πολύ σωστά τα λέει ο “Εννοών” αλλά δεν κάνει την “μοιραία” υπέρβαση. Αν και με άφησε το post του κυριολεκτικά στην μέση του δρόμου, λόγος για το σχόλιό μου είναι 90% για να τον/την συγχαρώ που έκανε μια πρωτότυπη σύνθεση λόγου και το υπόλοιπο 10% για να προτείνω μια δυνατότητα για περαιτέρω προβληματισμό.

    Σωστά καταλήγει γράφοντας “Μπορούμε να δούμε ανάγλυφα την αδικία που διαπράττεται έναντι της Συνείδησης. Συνθέτοντας όλα τα παραπάνω μπορούμε με… ασφάλεια να συμπεράνουμε ότι ο αποκλειστικός ρόλος της Συνείδησης μέσα στο σύμπαν είναι να ζητά τ’ αδύνατα ,δηλαδή όλα εκείνα που μέχρι τώρα ΑΔΥΝΑΤΕΙ το σύμπαν να επιδείξει ελλείψει συνείδησης. Η συμπόρευση μ’ αυτή τη βιαιότητα του σύμπαντος αποτελει έργο της Αντίληψης , όχι της Συνείδησης. Ενδεχομένως η Συνείδηση να είναι ένα σημείο καμπής του σύμπαντος. Ένα έσχατο όριο πέρα από το οποίο επέρχεται αναγκαστικά αναδίπλωσή του σε μια νέα διάσταση του είναι. Αν το σύμπαν ΄επιζητεί΄ την Αριστεία, αυτή σίγουρα δεν θα εξαντλείται στην επανάληψη, αντιγραφή κι αξιοποίηση/εκμετάλλευση των ίδιων βίαιων κανόνων που το γέννησαν.”

    Και μπράβο για το σχόλιό περί “σημείου καμπής” (warped spacetime), δανεισμένο απο τη Θεωρία της Σχετικότητας. Έτσι (ή κάπως έτσι) είναι τα πράγματα.

    Όμως -χωρίς να μακρυγορήσω- λίγο παραπάνω γράφει: “Bλέπουμε δηλαδή εδώ τη μοιραία κατάληξη σε θρησκευτικά μοτίβα αφού ο νους, η συνείδηση του ανθρώπου δεν χωράει αυτά που συμβαίνουν. Αναζητείται διαισθητικά μια ανώτερη συνείδηση ακόμα κι όταν έχει απομυθοποιηθεί η θρησκεία.”

    Η λέξη κλειδί εδώ είναι το “μοιραία”. Συμφωνω και διαφωνώ, ταυτόχρονα, γι αυτό εξηγούμαι: Μοιραία μέν αλλά με την προϋπόθεση να μην περιορίσουμε αποκλειστικά το περιεχόμενο της κατηγορίας “θρησκευτικότητα” σε μία ή περισσότερες απο τις εκαντοντάδες τόσες θρησκείες που έχουν ιστορικά υπάρξει. Με αυτό ως προϋπόθεση, ανοίγονται πολλοί συνθετικοί ορίζοντες για νέα συνειδησιακά (αντιληπτικά) αλφάβητα, πραγματικά χωρίς επαναλήψεις.

    Αν του Ελύτη του αρκούσε μια θρησκεία (οποιαδήποτε) θα το είχε γράψει αυτό, θα μας το είχε πεί καθαρά. Όμως έψαχνε συνεχώς για νέα αλφάβητα, για νέες νοητικές και ποιητικές συνθέσεις Λόγου. Για αυτό άλλωστε γράφει “μονάχα οι λέξεις δε μου αρκούσανε” [βλ. “Τρεις φορές η αλήθεια”, Φωτόδενδρο]. Και είχε διαβάσει καλά όλα τα ευαγγέλια…

  18. Ευρηματικό το ψευδώνυμο “ολούθε ξένος”…. Σαφώς και μ’ ενδιαφέρει “το υπόλοιπο 10% ” που αφορά στην πρόταση δυνατότητας για περαιτέρω προβληματισμό.

    Νομίζω όμως πως δεν άφησα να εννοηθεί πως είχα κατά νου κάποια συγκεκριμένη απ τις εκατοντάδες θρησκείες που έχουν υπάρξει. Το θρησκευτικό φαινόμενο είναι σύμφυτο με την ίδια την ύπαρξη της Συνείδησης , συστατικό στοιχείο της οποίας είναι και η φαντασία, τόσο που τείνω να καταλήξω πως ήταν η έμφυτη θρησκευτικότητα (με την ευρύτερη δυνατή έννοια), η οποία επέτρεψε την επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη του ανθρώπου.

    Εδώ έχουμε και την Εκκλησία της τεχνητής νοημοσύνης πλέον https://tvxs.gr/news/sci-tech/o-theos-tis-texnitis-noimosynis-i-gennisi-mias-neas-thriskeias

    Αλλά θα έλεγα πως το τέλος, η εντελέχεια, της θρησκευτικότητας – χωρίς να μεταπέσουμε σε κάποιον στυγνό , πεζό , πραγματισμό- επέρχεται με την εκπλήρωση των ευγενών πόθων της Συνείδησης. Που σημαίνει ότι μάλλον έχουμε ξεπεράσει πια την ανάγκη για νέα αλφάβητα απλής περιγραφής ή ερμηνείας ή φανταστικής δημιουργίας.
    Πλέον χρειάζεται μια ολότελα νέα φυσική που να είναι συμβατή με τις πάγιες διαχρονικές ανάγκες της Συνείδησης. Όχι νέες ερμηνείες της υπάρχουσας Φυσικής, αλλά μια κυριολεκτικά ΝΕΑ ΦΥΣΙΚΗ.

    Μπορεί η Συνείδηση να “καμπυλώσει τον χωρόχρονο” τόσο ώστε να δημιουργήσει κάτι ριζικά νέο με λύση της διαρκούς -βαρετής πια- τραγωδίας ; Άκρως απίθανο έως αδύνατο. Αυτό λοιπόν πρέπει να είναι το εργο της συνείδησης. Να επιδιώκει το εως τώρα αδύνατον. Αλλιώς να πέσει για ύπνο….

    Χωρίς αυτό το άλμα στο κενό, θα είμαστε καταδικασμένοι μαζί με όλα τα υπόλοιπα εμβια όντα να σερνόμαστε στο άρμα της τροφικής αλυσίδας η οποία δεν σκαμπάζει από Ποίηση…. Όλα τα προσγειώνει

    Σ΄έναν κόσμο όπου κάποια Καρντάσιαν (ανείπωτη ελαφρότητα) επιτυγχάνει την αναγνώριση γενοκτονιας Αρμενιων (ανείπωτη τραγική αδικία όπως καθε γενοκτονία), θα είμαστε μοιραία -να την πάλι η κακιά η λέξη – υποχρεωμένοι να ματαιοπονούμε ως προς το νόημα.

    Όλα έχουν αποτύχει, και θα συνεχίζουν να αποτυγχανουν , στις ισχύουσες συνθήκες. Δεν αρκούν πια τα λόγια ούτε καν το όμορφα , και η σιωπηλή κραυγή δεν έχει ανάγκη από αλφάβητο, αλλά από ΝΕΟ ΔΕΔΟΜΕΝΟ, ΑΠΟ ΝΕΑ ΦΥΣΙΚΗ.

    Αλλιώς όσο ισχύει η τροφική αλύσίδα κάθε Συνείδηση θα είναι απλώς τροφή για τις “σκοτεινές μασέλες του Σύμπαντός” https://www.efsyn.gr/tehnes/ekdoseis-biblia/anoihto-biblio/53730_stis-skoteines-maseles-toy-sympantos
    “το «Περί του τι ενδεχομένως μας περιμένει», γεωλογικό-κοσμολογικό ποίημα (του Βαλαωρίτη) όπου το σύμπαν «με τις σκοτεινές του μασέλες» μας «καταπίνει και μας ξεβράζει», ανανεώνοντας και ανοίγοντας προς τα «πάνω» την όλη θεώρησή μας.”

    Αντί δηλαδή να υπάρχει τροφή για σκέψη, υπάρχει σκέψη (συνείδηση) για τροφή….

    Ανάποδος κόσμος….! Αξιοθρήνητα ανεπαρκής και δυσλειτουργικός…

    • Καθόλου ΄Αριστος δηλαδή, που απέχει πολύ απ την “Αριστεία” – για να μη ξεφεύγουμε κι απ το θέμα.

Leave a Reply to ερωτων Ακύρωση απάντησης

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα